Η μαζική ξήρανση των ελάτων στα βουνά της Πελοποννήσου εξελίσσεται σε ένα από τα πιο σοβαρά οικολογικά προβλήματα των τελευταίων χρόνων. Οι εικόνες που έχουν καταγραφεί σε Πάρνωνα, Μαίναλο και Ταΰγετο αποτυπώνουν εκτεταμένα τμήματα ελατοδάσους να έχουν μετατραπεί σε ξερές, καφετιές εκτάσεις, προμηνύοντας έναν εφιαλτικό συνδυασμό υποβάθμισης της βιοποικιλότητας και αύξησης του κινδύνου πυρκαγιών.
Την ώρα που η Πελοπόννησος βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα φαινόμενο που αλλάζει δραματικά το φυσικό της τοπίο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνει μια διπλή προειδοποίηση προς την Ελλάδα, αναδεικνύοντας σημαντικές καθυστερήσεις στη χρήση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών εργαλείων αντιμετώπισης της κρίσης.
Η Κομισιόν καταγράφει απραξία
Στην απάντησή της προς τον επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΠΑΣΟΚ, Γιάννη Μανιάτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ξεκάθαρα ότι:
«Μέχρι σήμερα, δεν έχει χρησιμοποιηθεί το σκέλος του Copernicus EMS “κίνδυνος και αποκατάσταση” για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της ξηρασίας στα δασικά οικοσυστήματα».
Την ίδια ώρα που τα ελατοδάση της Πελοποννήσου καταρρέουν, η Ελλάδα περιορίζεται στη χρήση του Copernicus μόνο για την άμεση απόκριση σε πυρκαγιές, αφήνοντας αναξιοποίητη την κρίσιμη λειτουργία του συστήματος που θα επέτρεπε έγκαιρη χαρτογράφηση της ζημιάς και στρατηγικό σχεδιασμό αποκατάστασης.
Απροθυμία συμμετοχής στο Horizon Europe για τα δάση
Η «κόκκινη κάρτα» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνεχίζεται με μια ακόμη κρίσιμη επισήμανση:
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Horizon Europe», έχει προταθεί μια ευρωπαϊκή συγχρηματοδοτούμενη σύμπραξη για τα δάση και τη δασοκομία με στόχο ένα βιώσιμο μέλλον, αλλά η Ελλάδα δεν έχει ακόμη εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής.
Την ώρα που χώρες της ΕΕ επενδύουν σε εργαλεία έρευνας και πρόληψης για να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση, η Ελλάδα εμφανίζεται απούσα από ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στη μελέτη και διάσωση των ελατοδασών που μαραζώνουν.
Ελατοδάση που καταρρέουν στην Πελοπόννησο
Στον Πάρνωνα και στο Μαίναλο, η ξήρανση των ελάτων έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις.
Ειδικοί και τοπικοί φορείς αναφέρουν ότι η παρατεταμένη ξηρασία, οι υψηλές θερμοκρασίες, η μείωση των βροχοπτώσεων και η έκρηξη πληθυσμών ξυλοφάγων και φλοιοφάγων εντόμων, έχουν αποδυναμώσει τα δέντρα σε τέτοιο βαθμό ώστε μεγάλα τμήματα δασών να βρίσκονται σε διαδικασία μαρασμού.
Την ίδια στιγμή, νωπή βιομάζα και νεκρά έλατα διαμορφώνουν μια επικίνδυνη «ωρολογιακή βόμβα» για πυρκαγιές, με τις τοπικές κοινωνίες να εκφράζουν έντονη ανησυχία για την εξέλιξη του φαινομένου.
Μανιάτης: «Τα δάση φωνάζουν SOS, η κυβέρνηση παρακολουθεί»
Ο Γιάννης Μανιάτης είναι ιδιαίτερα αιχμηρός στην κριτική του προς την κυβέρνηση:
«Την ώρα που τα δάση της χώρας μας φωνάζουν S.O.S., η κυβέρνηση παρατηρεί άβουλη τη συνεχή εξαφάνιση των δασών ελάτης».
Ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος τονίζει ότι η Ελλάδα, ως χώρα με εκατοντάδες πυρκαγιές κάθε χρόνο, θα έπρεπε να αξιοποιεί στο έπακρο όλα τα ευρωπαϊκά εργαλεία πρόληψης, και όχι να παραμένει θεατής.
Τι χρηματοδότηση υπάρχει και πώς έχει αξιοποιηθεί
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
- Από τα 81 εκατ. ευρώ του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης για δασικά μέτρα,
έχουν απορροφηθεί τα 69 εκατ. ευρώ. - Στο νέο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ 2023–2027 προβλέπονται νέες παρεμβάσεις για τα δάση.
- Από τα 1,4 δισ. ευρώ της πολιτικής συνοχής για πρόληψη καταστροφών,
ήδη 1,3 δισ. ευρώ έχουν δεσμευτεί σε έργα.
Παρά αυτά τα ποσά, οι παρεμβάσεις στο πεδίο παραμένουν αποσπασματικές, με τους κατοίκους της Πελοποννήσου να βλέπουν τις «πράσινες ραχοκοκαλιές» των βουνών τους να νεκρώνουν.
