Όταν η επικαιρότητα επανέλθει στις κανονικές συνθήκες, μεγάλη έμφαση θα δοθεί στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής λόγω των συνεπειών που θα έχουν εκδηλωθεί. Τότε, με έμφαση θα υπογραμμιστεί η ανάγκη απολιγνιτοποίησης. Μια διαδικασία που μολονότι είναι επιβεβλημένη, πολλοί παραγνωρίζουν ότι επιφέρει επιπτώσεις στην αλυσίδα αξίας και στον παραγωγικό ιστό των περιοχών Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (περιοχή Μεγαλόπολης και Δυτική Μακεδονία). Η επίτευξη επομένως των θεμελιωδών οικουμενικών επιδιώξεων –που είναι: η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και η αναζήτηση προστιθέμενης αξίας σε αγαθά και υπηρεσίες– μπορεί να γίνει μέσω της ενίσχυσης της ακαδημαϊκής έρευνας και της σύζευξής της με την παραγωγή, την αύξηση της καινοτομίας στις επιχειρήσεις και νέες επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες αιχμής.
Το ολοκληρωμένο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), που τώρα εκπονείται, επιδιώκει τον αναπτυξιακό μετασχηματισμό των συγκεκριμένων περιοχών, με γνώμονες την καθαρή ενέργεια, τη βιομηχανία και εμπόριο, την έξυπνη αγροτική παραγωγή, τον βιώσιμο τουρισμό, την τεχνολογία και εκπαίδευση.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και ο Κόμβος Βιοοικονομίας – ένα εμβληματικό έργο (flagship project) που θα σηματοδοτήσει τον παραγωγικό μετασχηματισμό και τη στροφή της περιοχής της Μεγαλόπολης στην έρευνα και καινοτομία, με έμφαση στην αλυσίδα αξίας της αγροδιατροφής, υπό την επιστημονική εποπτεία και τον συντονισμό του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Βασικός στόχος του προτεινόμενου έργου είναι η σύνδεση της έρευνας που πραγματοποιείται στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου με τον παραγωγικό ιστό για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών που μπορούν να βελτιώσουν τη μετα-λιγνιτική εποχή.
Ουσιαστικό πλεονέκτημα της προτεινόμενης δράσης είναι η αξιοποίηση της τεχνογνωσίας των τμημάτων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (που διαθέτει 10.000 φοιτητές) για την περαιτέρω ανάπτυξη και βελτιστοποίηση καινοτομικών προϊόντων, υπηρεσιών, δεξιοτήτων και διαδικασιών στην ευρύτερη αλυσίδα αξίας της αγροδιατροφής.
Με επίκεντρο αυτό το έργο θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε στοχευμένες δράσεις ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και παράλληλα στην ανάπτυξη προϋποθέσεων για καινοτομία και επιχειρηματικότητα σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε το τοπικό οικοσύστημα (πανεπιστήμιο, ΟΤΑ, επιχειρήσεις, κοινωνία, επιμελητήρια) να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις για εφαρμογή του ΣΔΑΜ.
Το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, έχοντας αναπτύξει στενούς δεσμούς συνεργασίας τόσο στο επίπεδο της γεωγραφικής περιοχής της Πελοποννήσου, όσο και σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, θα αποτελέσει τον φορέα υλοποίησης, υποστήριξης και συντονισμού του έργου, καθώς και τη βασική δεξαμενή ερευνητικών αποτελεσμάτων, των οποίων οι εργασίες και τα ερευνητικά έργα θα μπορέσουν να δώσουν πραγματικές λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινότητες και οι επιχειρήσεις κατά τη μετάβασή τους στη νέα εποχή.
Το γεωγραφικό πλεονέκτημα του πανεπιστημίου σε συνδυασμό με το ικανό επιστημονικό δυναμικό του συμπληρώνεται από το γεγονός ότι το ίδρυμα διαθέτει σχολές και τμήματα άμεσα συνδεδεμένα με το αντικείμενο του έργου. Η Σχολή Γεωπονίας και Τροφίμων, λ.χ., συνδέεται άρρηκτα με την αγροδιατροφή, και με τα εύσημα της έντονης ακαδημαϊκής και ερευνητικής δραστηριότητας που διαθέτει, μπορεί να διευκολύνει την ανάπτυξη και βελτιστοποίηση καινοτομικών προϊόντων, υπηρεσιών, δεξιοτήτων και διαδικασιών στην ευρύτερη αλυσίδα αξίας της αγροδιατροφής.
Οι σχολές και τα τμήματα των Μηχανικών, της σχολής Διοίκησης, της Πληροφορικής, των Ψηφιακών Συστημάτων, των Οικονομικών και της Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, βάσει του έργου τους, αλλά και της τεχνογνωσίας που διαθέτουν, μπορούν επίσης να συμβάλουν σημαντικά στην υποστήριξη και την υλοποίηση έργων και ιδεών καινοτομίας.
Διαμορφώνεται έτσι ένας κύκλος παραγωγικής αλληλεπίδρασης, καθώς οι καινοτόμες ιδέες που θα γεννηθούν από τα συναφή προπτυχιακά και μεταπτυχιακά τους προγράμματα μπορούν στη συνέχεια να αξιοποιηθούν στον τομέα της αγροδιατροφής.
Στα θετικά διαπιστευτήρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου πρέπει να καταλογιστούν οι πολλαπλές συνεργασίες του – είτε με τη συμμετοχή του σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, είτε στο πλαίσιο κοινών προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών, είτε ως εταίρος σε διεθνή ερευνητικά consortia, σε αρκετά εκ των οποίων το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου έχει τον ρόλο του συντονιστή.
Σημαντικό πλεονέκτημά του αποτελεί εξάλλου η ύπαρξη υποδομών προς διάθεση για τη στέγαση του εν λόγω εγχειρήματος, καθώς προσφέρονται παλαιές κτιριακές εγκαταστάσεις, κοντά στη Μεγαλόπολη, συνολικής επιφάνειας 14.000 τ.μ. σε έκταση 436.551,57 τ.μ. Στην εν λόγω έκταση υπάρχει κτηνοτροφική μονάδα με ορνιθοτροφείο, κονικλοτροφείο και αιγοπροβατοστάσιο, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν στο φιλόδοξο έργο.
Ο Κόμβος Βιοοικονομίας αναμένεται, επομένως, να έχει σημαντικά και μετρήσιμα αποτελέσματα, καθώς προβλέπεται ότι με το συγκεκριμένο έργο θα μετασχηματισθεί/αναπληρωθεί περίπου το 15% των προβλεπόμενων απωλειών σε θέσεις εργασίας. Παράλληλα θα επιτευχθεί η προσέλκυση νέου επιχειρηματικού και ερευνητικού ενδιαφέροντος το οποίο δύναται να οδηγήσει στη δημιουργία νέων καινοτόμων επιχειρήσεων, αλλά και στην αύξηση των θέσεων εργασίας σε νέους ανταγωνιστικούς τομείς. Τέλος, απώτερος σκοπός του έργου είναι η δημιουργία μιας νέας κουλτούρας επιχειρηματικότητας και οικονομικού υποδείγματος με βάση την πράσινη μετάβαση, που θα συμβάλει ενισχυτικά στη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση της περιοχής της Μεγαλόπολης.
Το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου επομένως –που διαθέτει την τεχνογνωσία αλλά και την τοπική ευαισθησία να αφουγκρασθεί τις αγωνίες των κατοίκων– μπορεί να διαδραματίσει έναν καταλυτικό ρόλο για την παραγωγική αναζωογόνηση της ευρύτερης πληττόμενης περιοχής της Μεγαλόπολης και την προσέλκυση ενεργού ανθρώπινου δυναμικού. Και έτσι θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν στο μέγιστο οι πολλαπλασιαστικές ευεργετικές επιπτώσεις αυτής της διασυνδεδεμένης δραστηριότητας, στην πορεία μετάβασης προς τη μετα-λιγνιτική εποχή.
Αθανάσιος Κατσής, πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
(kathmerini.gr)
