Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί πια μια θεωρητική απειλή για τον ελληνικό τουρισμό· είναι μια πραγματικότητα που ήδη επηρεάζει άμεσα τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Πελοποννήσου – από το Ναύπλιο και την Αργολίδα έως τη Μάνη, τη Μονεμβασιά και την Καλαμάτα.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι απαιτείται άμεση αναδιάρθρωση του τουριστικού μοντέλου, καθώς οι πιέσεις στο περιβάλλον και στις υποδομές αυξάνονται με ρυθμούς που ξεπερνούν τις προβλέψεις της προηγούμενης δεκαετίας.
Η τουριστική βιομηχανία πιο εκτεθειμένη από ποτέ
Η Laurie Myers, στρατηγική αναλύτρια του Global Travel and Tourism Resilience Council, υπογραμμίζει ότι ο τουρισμός είναι ένας τομέας εξαιρετικά ευαίσθητος στις κλιματικές μεταβολές. Όπως σημειώνει, η παγκόσμια τουριστική βιομηχανία βρίσκεται πλέον σε φάση επανεκκίνησης: οι αλλαγές στις θερμοκρασίες, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η φθορά των παράκτιων υποδομών οδηγούν σε ανασχεδιασμό των προορισμών.
Στην Πελοπόννησο, περιοχές χαμηλού υψόμετρου που στηρίζονται στο κλασικό μοντέλο «ήλιος – θάλασσα – άμμος» αντιμετωπίζουν διαρκή πίεση. Η διάβρωση των ακτών σε τμήματα της Αργολίδας και της Κορινθίας, οι έντονες καταιγίδες και τα κύματα καύσωνα δημιουργούν ολοένα και αυξανόμενες προκλήσεις για τους επαγγελματίες του τουρισμού.
Νέα ταξιδιωτικά μοτίβα
Σύμφωνα με την κ. Myers, ήδη παρατηρούνται αλλαγές στα ταξιδιωτικά πρότυπα:
- Το αυξανόμενο θερμικό φορτίο μπορεί να στρέψει τους επισκέπτες σε ορεινές και πιο δροσερές περιοχές της Πελοποννήσου, όπως το Μαίναλο, ο Πάρνωνας και ο Ταΰγετος.
- Οι περίοδοι εκτός αιχμής (άνοιξη–φθινόπωρο) εμφανίζουν μεγαλύτερη ζήτηση.
- Το ενδιαφέρον για παρατεταμένες καλοκαιρινές διαμονές μειώνεται τα τελευταία χρόνια σε περιοχές έντονης θερμότητας.
Παράλληλα, οι επενδυτές κοιτούν όλο και περισσότερο προς την ενδοχώρα – σε περιοχές όπως η Αρκαδία, η ορεινή Κορινθία και η κεντρική Λακωνία – όπου το περιβάλλον θεωρείται πιο ανθεκτικό στα ακραία κλιματικά φαινόμενα.
Η Πελοπόννησος σε κρίσιμο σημείο
Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές προκλήσεις:
- αύξηση των καυσώνων και μεγαλύτερη διάρκεια θερινών θερμικών κυμάτων,
- συχνότερες πυρκαγιές,
- ταχεία διάβρωση παραλιών σε περιοχές όπως η Αργολίδα, η Κορινθία και η Μάνη.
- πίεση στους υδάτινους πόρους,
- ευαλωτότητα τουριστικών υποδομών, ιδιαίτερα σε παραθαλάσσια μέτωπα.
Η κ. Myers επισημαίνει ότι η ενίσχυση της ενδοχώρας, η αναβάθμιση λιμανιών, υδροδοτικών δικτύων και ενεργειακών υποδομών, καθώς και η μετατόπιση της τουριστικής ταυτότητας προς πιο δροσερούς, φυσιολατρικούς προορισμούς αποτελούν πλέον άμεσες προτεραιότητες.
Οι διεθνείς οργανισμοί «δείχνουν τον δρόμο»
Ο Patrick Fritz από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ) τονίζει ότι ο οργανισμός ήδη υλοποιεί εργαλεία και δράσεις για βιώσιμη τουριστική μετάβαση. Μεταξύ αυτών:
- Η Διακήρυξη της Γλασκώβης για τον τουρισμό και την κλιματική δράση
- Το πρόγραμμα για τη μείωση των πλαστικών
- Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη φιλοξενία
- Το διεθνές δίκτυο παρατηρητηρίων βιώσιμου τουρισμού
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι ο τουρισμός δεν είναι δεδομένος· απαιτεί στρατηγικές, εκπαίδευση και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων.
Το κλίμα του 2050 είναι ήδη γνωστό, πρέπει να δράσουμε τώρα
Ο Νικόλαος Γκολφινόπουλος, Διευθυντής Τουρισμού της ICF, εξηγεί ότι η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει με ακρίβεια τις ενδεχόμενες κλιματικές συνθήκες έως το 2050.
Αυτό σημαίνει ότι περιοχές όπως το Λουτράκι, η Καλαμάτα, το Ναύπλιο και η Μάνη πρέπει να προετοιμαστούν άμεσα.
Οι αναμενόμενες επιπτώσεις περιλαμβάνουν:
- πιο έντονους και μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνες,
- αύξηση ακραίων φαινομένων ακόμη και σε χειμερινούς προορισμούς,
- υποχώρηση των ακτών λόγω διάβρωσης,
- αλλαγή στη δυναμική του χειμερινού τουρισμού λόγω ήπιων χειμώνων,
- εισβάλλοντα είδη που επηρεάζουν τη γαστρονομία και τα οικοσυστήματα.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι απαιτείται αναλυτική χαρτογράφηση κινδύνων, στοχευμένες επενδύσεις σε υποδομές και προσαρμογή της τοπικής οικονομίας.
Πελοπόννησος: Το στοίχημα της μετάβασης σε ένα ανθεκτικό τουριστικό μοντέλο
Το συμπέρασμα των ειδικών είναι σαφές: η μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο τουρισμού δεν είναι επιλογή – είναι μονόδρομος. Η Πελοπόννησος διαθέτει μοναδικά γεωμορφολογικά, πολιτιστικά και φυσικά πλεονεκτήματα που μπορούν να την καταστήσουν πρότυπο βιώσιμου τουρισμού σε εθνικό επίπεδο.
Το ζητούμενο πλέον είναι ο συντονισμός: Θα καταφέρει η Ελλάδα να προετοιμάσει εγκαίρως τους προορισμούς της ή θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια πραγματικότητα που θα καθορίσει το μέλλον της για τις επόμενες δεκαετίες;
