Το Αρχαίο Λιμάνι Κεγχρεών, το δεύτερο σημαντικότερο λιμάνι της Αρχαίας Κορίνθου, αποτελεί έναν από τους πιο εντυπωσιακούς και συνάμα λιγότερο προβεβλημένους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Γνωστό για τις πρωτοποριακές μεθόδους λιμενικών κατασκευών που εφαρμόστηκαν εκεί, το λιμάνι διέθετε δύο βασικές ζώνες – την εμπορική και την πολεμική – και υπήρξε για αιώνες κομβικό σημείο εμπορίου, ναυσιπλοΐας και πολιτισμού.
Πήρε το όνομά του από τον Κεγχρία, δίδυμο αδελφό του Λέχη και γιο της Πειρήνης και του Ποσειδώνα. Συνδύαζε φυσικά και τεχνητά χαρακτηριστικά: δύο φυσικά ακρωτήρια και ισχυρούς κυματοθραύστες ύψους περίπου 30 μέτρων από τον πυθμένα, που σχημάτιζαν μια μεγάλη λιμενολεκάνη με είσοδο 120 μ. Το πλάτος του λιμανιού έφθανε τα 280 μ., ενώ σημαντικές ήταν και οι μεγάλες προβλήτες που εξυπηρετούσαν τον εμπορικό του ρόλο.
Οι γεωλογικές μεταβολές της περιοχής, με ταυτόχρονη καθίζηση της ξηράς και άνοδο της στάθμης της θάλασσας, είχαν ως αποτέλεσμα τα ρωμαϊκά κτίσματα να βρίσκονται σήμερα στο ύψος της θάλασσας, ενώ τα αρχαιότερα (αρχαϊκά και κλασικά) να είναι πλέον βυθισμένα.
Εκτεταμένες αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν αποκαλύψει πλούτο πληροφοριών και εντυπωσιακά ευρήματα – μεταξύ αυτών μοναδικές σειρές υαλοθετημάτων, πρόδρομους των σύγχρονων βιτρώ, που εκτίθενται στο Μουσείο της Ισθμίας. Στην περιοχή έχουν εντοπιστεί επίσης εκτεταμένες αποθήκες, δημόσια κτίρια, καταστήματα, καθώς και ναοί της Αφροδίτης, της Ίσιδας και παλαιοχριστιανικές βασιλικές.
Από το λιμάνι αυτό αναχώρησε ο Απόστολος Παύλος για τη Ρώμη κατά τις περιοδείες του για τη διάδοση του Χριστιανισμού.
Το Ρωμαϊκό Νεκροταφείο Κεγχρεών: Ένας χώρος μυστηρίου και ιστορικού πλούτου
Στον λόφο «Ράχη Κουτσογκίλα», δίπλα στο λιμάνι, βρίσκεται το Ρωμαϊκό νεκροταφείο των Κεγχρεών – ένας εντυπωσιακός αλλά παραμελημένος χώρος, άγνωστος στο ευρύ κοινό. Το νεκροταφείο, με θαλαμοειδείς και λακκοειδείς τάφους που χρονολογούνται από τον 1ο έως τον 7ο αι. μ.Χ., αποκαλύπτει την ύπαρξη ενός ακμαίου οικισμού της ρωμαϊκής και παλαιοχριστιανικής περιόδου.
Παρά τις εκτεταμένες λαθρανασκαφές του παρελθόντος, η συστηματική έρευνα έφερε στο φως πολύτιμα δεδομένα για τις ταφικές πρακτικές της εποχής. Οι θαλαμοειδείς τάφοι, οι πιο εντυπωσιακές κατασκευές του νεκροταφείου, ήταν πλούσια διακοσμημένοι με αρχιτεκτονήματα, ανθοφόρες συνθέσεις, γιρλάντες, υδρόβια πτηνά, δελφίνια και μυθικά πλάσματα όπως ιππόκαμποι. Σε μερικούς τάφους σώζεται ακόμη ο ζωγραφικός διάκοσμος, ορατός από τους επισκέπτες.
Οι νεκροί συνοδεύονταν από πλούσια κτερίσματα – νομίσματα, χρυσά κοσμήματα, οικιακά σκεύη, ειδώλια, λύχνους, μυροδοχεία, ακόμη και μολύβδινους καταδέσμους με κατάρες ή ευχές. Η ανάλυση των οστών αποκάλυψε ότι κάθε θάλαμος φιλοξενούσε από 50 έως 100 άτομα, ενώ οι πρακτικές καύσης γίνονταν σε υψηλές θερμοκρασίες σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους.
Η πολυτέλεια, η επιμέλεια και η ομοιομορφία των τάφων μαρτυρούν ότι ανήκαν σε μέλη της ανώτερης κοινωνικής τάξης της πόλης-λιμανιού, επιθυμώντας να δηλώσουν την κοινωνική τους θέση ακόμη και μετά θάνατον.
Ένας θησαυρός που ζητά ανάδειξη
Το Αρχαίο Λιμάνι Κεγχρεών και το Ρωμαϊκό Νεκροταφείο αποτελούν μοναδικά μνημεία της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Παρά τη σπουδαιότητά τους, παραμένουν ελάχιστα γνωστά και σχετικά παραμελημένα.
Η ανάδειξη και προστασία τους αποτελεί επιτακτική ανάγκη, όχι μόνο για την ιστορική έρευνα, αλλά και για την ανάπτυξη της πολιτιστικής ταυτότητας και του τουρισμού της Κορινθίας.
