Με εκτενή αναφορά στους στόχους της διαφάνειας, της ενυπόγραφης δημοσιογραφίας και της ευθύνης απέναντι στον Έλληνα φορολογούμενο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την ψήφιση του νέου θεσμικού πλαισίου για τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης παρουσίασε τη νέα νομοθεσία, που αποτελεί συνέχεια του ν.5005/2022 και περιλαμβάνει σειρά παρεμβάσεων οι οποίες, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, ενισχύουν τη λογοδοσία και προστατεύουν τόσο τους επαγγελματίες του χώρου όσο και το κοινό.
Η ανακοίνωση Μαρινάκη για τον Τύπο
Ακολουθεί το δελτίου Τύπου του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη:
Ψηφίστηκε το σχέδιο νόμου: «Ενίσχυση της δημοσιότητας και της διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο – Τροποποιήσεις ν. 5005/2022 και ν. 3548/2007 και λοιπές διατάξεις»
Ψηφίστηκε, χθες από την Ολομέλεια της Βουλής, το νομοσχέδιο του Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ Παύλου Μαρινάκη, με τίτλο: «Ενίσχυση της δημοσιότητας και της διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο – Τροποποιήσεις ν. 5005/2022 και ν. 3548/2007 και λοιπές διατάξεις».
Πάνω σε μια ήδη επιτυχημένη νομοθέτηση, δηλαδή τον Ν.5005/2022, η οποία έχει παράξει ουσιαστικά αποτελέσματα και έχει βάλει τάξη στο τοπίο του ηλεκτρονικού και έντυπου Τύπου, προστέθηκαν μία σειρά από διατάξεις, οι οποίες βασίζονται στους εξής τέσσερις πυλώνες:
1) Περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας,
2) Περαιτέρω διασφάλιση των θέσεων εργασίας,
3) Θεσμοθέτηση αλλαγών για την απόδειξη πραγματικής λειτουργίας και κυκλοφορίας των εντύπων
4) Περιορισμός της «γραφειοκρατίας» και ουσιαστική ενίσχυση ελέγχων.
Υπενθυμίζεται πως ο ν.5005/2022 αποτελεί τη μεγαλύτερη θεσμική τομή στον Τύπο από το 2007. Βάσει αυτού δημιουργήθηκαν Μητρώα Έντυπου και Ηλεκτρονικού Τύπου (ΜΕΤ και ΜΗΤ), με ξεκάθαρους κανόνες, προκειμένου κανένα ευρώ κρατικής διαφήμισης να μην πηγαίνει σε Μέσα τα οποία δεν τηρούν κάποιες ελάχιστες προϋποθέσεις. Μάλιστα, έκτοτε, κάθε πολίτης έχει πρόσβαση σε σημαντικές πληροφορίες για την αξιοπιστία των Μέσων (π.χ. σε ποιον ανήκει το εκάστοτε μέσο, ποιος φέρει την ευθύνη του περιεχομένου του και αν σέβεται τους εργαζομένους του, κ.ά.).
Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε χθες, αποτέλεσε προϊόν εκτεταμένης διαβούλευσης της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης (ΓΓΕΕ), με τις Ενώσεις Δημοσιογράφων και Ιδιοκτητών. Σε μεγάλο βαθμό ενσωματώνει τις προτάσεις τους και κατ’ επέκταση τα αιτήματα των εργαζομένων.
Στις βασικές παρεμβάσεις του νόμου συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
Ενυπόγραφη δημοσιογραφία
Με τη νέα ρύθμιση τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης υποχρεούνται να περιέχουν και ενυπόγραφα άρθρα από κάθε συντάκτη που απασχολούν, χωρίς αυτό προφανώς να περιορίζει τα κείμενα με ψευδώνυμο.
Πρόκειται, σαφώς, για μία τομή, η οποία εκτός από την κατοχύρωση των θέσεων εργασίας, συμβάλλει, καταλυτικά, στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, ενώ παράλληλα υπηρετεί την προάσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων και παρεμποδίζει τη λογοκλοπή.
Στο πλαίσιο της ομιλίας του, ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης από το βήμα της Βουλής αναφέρθηκε στους δύο κύριους λόγους ενίσχυσης της ενυπόγραφης δημοσιογραφίας: «Ο ένας είναι ο προφανής, είναι ένα ακόμα βήμα στο να μειώσουμε αυτό το “χάος”, το οποίο πάνε κάποιοι να δημιουργήσουν με την παραπληροφόρηση. Δεν έχουμε αυταπάτες, έτσι όπως εξελίσσεται η διάδοση των ψεμάτων στο διαδίκτυο δεν κατέχουμε τα απόλυτα όπλα, αλλά προσπαθούμε να το περιορίσουμε τουλάχιστον εκεί που μπορούμε, δηλαδή στη λειτουργία των Μέσων, στα οποία υπάρχουν πλέον κανόνες. Ο δεύτερος λόγος που το κάνουμε είναι γιατί είναι ένα διαχρονικό και πολύ λογικό αίτημα των δημοσιογραφικών ενώσεων. Τί συνέβαινε; Για να έχουν τον ελάχιστο αριθμό δημοσιογράφων τα Μέσα, κάποιες φορές έκαναν κάποιες συμβάσεις με δημοσιογράφους μόνο και μόνο για να δηλώνουν ότι τους έχουν. Το αποτέλεσμα ήταν οι δημοσιογράφοι αυτοί να μην εργάζονται πραγματικά στα Μέσα αυτά, χωρίς να μπορούμε να ξέρουμε και για τις αμοιβές τους. Τώρα, λοιπόν, με τον έλεγχο που θα γίνεται από την υπηρεσία και όχι από την κυβέρνηση, θα βλέπουμε αν οι δημοσιογράφοι που έχουν δηλωθεί σε ένα μέσο στο μητρώο γράφουν στην αντίστοιχη ιστοσελίδα ή στην αντίστοιχη εφημερίδα».
Σεβασμός στα χρήματα των Ελλήνων Φορολογούμενων
Μέσα από την αυστηροποίηση των διατάξεων που αφορούν στην πραγματική λειτουργία και κυκλοφορία του έντυπου Τύπου στόχος είναι να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των εφημερίδων «φαντάσματα», οι οποίες τυπώνουν εικονικά ένα αντίτυπο και το αναρτούν στην πλατφόρμα της ΓΓΕΕ.
«Θέλουμε κάθε ευρώ των πολιτών να πηγαίνει στους συνεπείς και θέλουμε οι συνεπείς να επιβραβεύονται και αυτοί που δεν είναι συνεπείς να προσαρμόζονται και να γίνουν συνεπείς, αλλιώς να μην παίρνουν ούτε ένα ευρώ» σχολίασε, χαρακτηριστικά, ο Π. Μαρινάκης, κατά τη χθεσινή συζήτηση και ψήφιση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου.
Ενίσχυση της διαφάνειας
Με το παρόν νομοσχέδιο θεσπίζεται υποχρεωτικός δειγματοληπτικός έλεγχος σε ποσοστό 15% επί των αιτήσεων σε κάθε κατηγορία εντύπων, ενώ θεσπίζεται ποσοστό επιτόπιων ελέγχων στο 5% των αιτήσεων που αφορούν το ΜΕΤ και το 3% των αιτήσεων που αφορούν στο ΜΗΤ.
Επιπρόσθετα, εξορθολογίζεται το πλαίσιο κυρώσεων στα Μητρώα, καθώς δίνεται έμφαση στο να λειτουργούν ως κίνητρο για τη συμμόρφωση των Μέσων με τις προϋποθέσεις του νόμου. Παράλληλα, ψηφίστηκαν μια σειρά από τεχνικές αλλαγές στη λειτουργία των Μητρώων για τα έντυπα και τις ιστοσελίδες, καθώς και στοχευμένες μικρές παρεμβάσεις στον ν.3548/2007 που καθιστούν πιο λειτουργική τη συμμόρφωση των εντύπων στις προβλέψεις του.
Τέλος, προστέθηκαν λειτουργικές διατάξεις που αφορούν τη γνωστοποίηση στο οικείο Μητρώο κάθε μεταβολής στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των επιχειρήσεων ΜΜΕ, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται ότι κάθε επιχείρηση ΜΜΕ υποχρεούται να δημοσιοποιεί οποιονδήποτε μέτοχό της κατέχει άνω του 25%, όπως επιτάσσει ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για την Ελευθερία του Τύπου (European Media Freedom Act).
Σημειώνεται ότι ο νόμος που ψηφίστηκε, χθες, είναι ο πρώτος από μια σειρά από θεσμικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες που σχεδιάζει η Κυβέρνηση δια του αρμοδίου Υφυπουργού για τους επόμενους μήνες στο χώρο των μέσων, όπως για την ΕΡΤ, την αδειοδότηση των περιφερειακών τηλεοπτικών σταθμών, την αδειοδότηση των ραδιοφωνικών σταθμών και την πλήρη ενσωμάτωση του EMFA στην ελληνική έννομη τάξη.
