Πίσω από την κινηματογραφική αίθουσα, πίσω από την οθόνη, υπήρχε ένας κόσμος που δεν έβλεπε ποτέ το κοινό. Εκεί δούλευε αθόρυβα ο μηχανικός προβολής, εστιάζοντας τον φακό, αλλάζοντας μπομπίνες, μετρώντας καρέ και στιγμές. Οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν όταν ο κινηματογράφος Τριανόν στο Ναύπλιο έσβησε οριστικά, καταγράφουν τον χώρο όπως ήταν την τελευταία του μέρα.
Η άγνωστη πλευρά της καμπίνας
Μια σπάνια ματιά στον κόσμο πίσω από την οθόνη. Οι φωτογραφίες του Δημήτρη Μπέκα από την τελευταία μέρα λειτουργίας του Τριανόν, καταγράφουν τον χώρο από όπου γεννιόταν η μαγεία του σινεμά.
Μπομπίνες από φιλμ κρεμασμένες στον τοίχο, η καθημερινότητα του χειριστή – κάθε καρούλι και μια ιστορία, κάθε καρέ και μια ανάμνηση, αφίσες από ταινίες της εποχής, το ρεπερτόριο του Τριανόν: δράμα, γέλιο, σασπένς – όλα περνούσαν από αυτήν την αίθουσα. Επίσης, εξαρτήματα της μηχανής προβολής, ρόδες, γρανάζια, φακοί – τα εργαλεία ενός επαγγέλματος που χάθηκε με τον χρόνο. Μια ακόμα φωτογραφία αποτυπώνει την θέα από την τρύπα του προβολέα προς την αίθουσα, εκεί απ’ όπου το φως έφερνε τη μαγεία. Η πιο σιωπηλή θέση σε κάθε προβολή.
Σε αυτό το δωμάτιο, ο χειριστής της μηχανής, ο αφανής πρωταγωνιστής του σινεμά, χωρίς τον οποίο δεν υπήρχε εικόνα.
Από τζαμί, σε εκκλησία, σε κινηματογράφο – και τώρα μνημείο
Το κτήριο του Τριανόν στην Πλατεία Συντάγματος στο Ναύπλιο κουβαλάει βαρύ ιστορικό φορτίο. Χτισμένο αρχικά ως τζαμί επί Τουρκοκρατίας, μετατράπηκε μετά την απελευθέρωση της πόλης σε εκκλησία για τη λατρεία των Καθολικών, αργότερα σε θέατρο, και το 1937, με πρωτοβουλία του Αναστάσιου Πανόπουλου, έγινε χειμερινός κινηματογράφος.
Λειτούργησε αδιάλειπτα μέχρι το 1988, οπότε και η επέλαση της βιντεοκασέτας έπληξε τη βιωσιμότητα πολλών κινηματογράφων της εποχής. Από τότε, το κτήριο άλλαξε ξανά χρήση – φιλοξένησε το Δημοτικό Θέατρο Ναυπλίου και μετατράπηκε σε πολιτιστικό κέντρο. Σήμερα παραμένει κλειστό, για λόγους ασφαλείας, αλλά παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας της πόλης.
Η μηχανή σταμάτησε – αλλά η μνήμη συνεχίζει
«Η μηχανή σταμάτησε: Σπάνιες εικόνες από τη σκιά της αίθουσας» θα μπορούσε να είναι εναλλακτικός τίτλος αυτής της ιστορίας. Γιατί πράγματι, οι εικόνες που μας μεταφέρουν στην άγνωστη πλευρά του Τριανόν δεν δείχνουν απλώς αντικείμενα – αναπαριστούν μια εποχή, μια συνήθεια, μια εμπειρία που έζησαν γενιές Ναυπλιωτών.
Η αίθουσα με τον τρούλο, η χαρακτηριστική τοιχογραφία στο εσωτερικό, τα καθίσματα που κοίταζαν προς τη μεγάλη οθόνη – όλα αυτά υπάρχουν ακόμη, αλλά σιωπηλά. Οι φωτογραφίες λειτουργούν σαν μικρά παράθυρα στον χρόνο.
1000 δραχμές το εισιτήριο, ανεκτίμητη η ανάμνηση
Ποιος θα φανταζόταν τότε ότι ένα απλό χαρτάκι με την τιμή «1000 ΔΡΧ» θα αποκτούσε κάποτε ιστορική αξία; Και όμως, μέσα από τον φακό του Μπέκα, το παλιό εισιτήριο αποκτά βαρύτητα: συμβολίζει την πρόσβαση στη μαγεία, την έξοδο από την καθημερινότητα, την είσοδο στον κόσμο των ιστοριών.
Το ρεπορτάζ αυτό δεν επιχειρεί να αναβιώσει μόνο την ιστορία του κτηρίου, αλλά και να επαναφέρει στο προσκήνιο το ερώτημα:
Τι κάνουμε με τους χώρους που φέρουν τόση μνήμη;
Το Τριανόν δεν είναι μόνο ένα παλιό σινεμά. Είναι μάρτυρας της πολιτιστικής διαδρομής του Ναυπλίου. Οι φωτογραφίες αυτές είναι μια υπενθύμιση ότι κάποιοι το βλέπουν ακόμη όπως τότε — από την τρύπα του φακού, με το φως ανοιχτό.
