Η αρχαία Σικυώνα είναι ένας θαυμάσιος -αν και ελάχιστα γνωστός- αρχαιολογικός τόπος, περίπου 9 χλµ. νότια του Κιάτου στην Κορινθία (σημ. Βασιλικό Κορινθίας). Πρόκειται για μία αρχαία πολιτεία µε σημαντικά μνημεία, που απλώνεται σε ένα μικρό οροπέδιο σε υψόµετρο 140 μ. Σε όποιο σημείο του οροπεδίου κι αν σταθεί κανείς, αγναντεύει από ψηλά τα εύφορα περιβόλια της πεδιάδας του Ασωπού ως το Κιάτο και τη θάλασσα του Κορινθιακού κόλπου. Ήταν το πιο σημαντικό καλλιτεχνικό κέντρο της Πελοποννήσου. Η πατρίδα του γνωστού γλύπτη Λύσιππου και κέντρο ανάπτυξης της τέχνης της ζωγραφικής στην αρχαιότητα.
Στον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει ένα επιβλητικό και μοναδικό αρχαίο θέατρο, το ανασκαμμένο τμήμα της Αγοράς της ελληνιστικής και ρωμαϊκής πόλης, το στάδιο και οι ρωμαϊκές θέρμες (Βαλανείο), που στεγάζουν σήμερα ένα μικρό αλλά υπέροχο αρχαιολογικό μουσείο.
Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν στο χώρο του θεάτρου από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, μεταξύ 1886 και 1898. Στη συνέχεια οι ανασκαφές στην αρχαία αγορά έφεραν στο φως έναν ναό, μια παλαίστρα, ένα βουλευτήριο, την μακρά στοά, και τμήμα του κοίλου του θεάτρου.
Σε πρόσφατη ανακοίνωση στο ετήσιο συνέδριο του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής, το οποίο πραγματοποιήθηκε 4-7 Ιανουαρίου στο Σικάγο, οι Αμερικανοί αρχαιολόγοι που διεξάγουν την έρευνα στην περιοχή έφεραν στο φως ένα οινοπωλείο ρωμαϊκής περιόδου (Caupona) που καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε, έπειτα από ένα σεισμό, αφήνοντας πίσω του σπασμένα αγγεία και έναν μικρό «θησαυρό» 60 νομισμάτων διάσπαρτα.
Οι αρχαιολόγοι, όπως απέδειξαν από την έρευνα τους, στην Caupona βρήκαν επίσης τα υπολείμματα μαρμάρινων τραπεζιών και χάλκινων και γυάλινων αγγείων, καθώς και μεγάλης ποσότητας οικιακής κεραμικής. Το οινοπωλείο βρέθηκε στο βόρειο άκρο ενός συγκροτήματος που διέθετε σειρά από εργαστήρια που περιείχαν κλιβάνους, όπως και εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνταν για το πάτημα των σταφυλιών ή των ελιών.
Η Caupona(οινοπωλείο) φαίνεται ότι καταστράφηκε από έναν σεισμό που είχε ως αποτέλεσμα την τελική του εγκατάλειψή. Τα 60 χάλκινα νομίσματα που βρέθηκαν στο δάπεδο προέρχονται από την τελευταία φάση, εκείνη της καταστροφής της Caupona (οινοπωλείο). Τα περισσότερα από τα νομίσματα χρονολογούνται στη βασιλεία του Κωνστάντιου Β’, από το 337 έως το 361, με το τελευταίο νόμισμα να έχει κοπεί κάποια στιγμή μεταξύ 355 και 361. Τα νομίσματα βρέθηκαν όλα στο πάτωμα του, διασκορπισμένα σε όλο το χώρο. Αυτό φαίνεται να υποδεικνύει ότι φυλάσσονταν μαζί ως κάποιο είδος ομάδας, είτε σε ένα κεραμικό δοχείο είτε σε κάποιο είδος σακούλας. Όταν το κατάστημα καταστράφηκε, αυτό το δοχείο φαίνεται ότι έπεσε στο πάτωμα και τα νομίσματα σκορπίστηκαν. Το συγκρότημα στο οποίο ανήκει το κατάστημα φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 5ου αι. μ.Χ., πιθανώς την εποχή του συμβάντος.
Τα μοναδικά αυτά ευρήματα ενδυναμώνουν την σημασία της πόλης της Σικυώνας κατά την ρωμαϊκή και την πρώτο – βυζαντινή περίοδο.
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Χ. Τζιαμπάσης
