Πατούλης από το Πόρτο Χέλι: Τώρα είναι η ώρα βαθιάς τομής στη διαχείριση της πολιτικής προστασίας

Την πεποίθηση πως η Περιφερειακή Διαχείριση είναι το κλειδί για τη βελτίωση του συστήματος της Πολιτικής Προστασίας διατύπωσε ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης σε ομιλία του στο 12ο Forum Aυτοδιοίκησης που διοργανώθηκε στο Πόρτο Χέλι-Σπέτσες από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Αττικής (ΠΕΔΑ) υπό την αιγίδα της Περιφέρειας και την υποστήριξη του Δήμου Σπετσών, με θέμα «Τα Δάση μας-Η επόμενη μέρα».

Παράλληλα αναφέρθηκε στη συμβολή της Περιφέρειας στη διαχείριση των πρόσφατων πυρκαγιών, προσδιόρισε τα βασικά συμπεράσματα που εξήχθησαν από τη διαχείριση των πυρκαγιών και διατύπωσε τις προτάσεις της Περιφέρειας Αττικής για την αλλαγή του μοντέλου πολιτικής προστασίας με στόχο την καλύτερη θωράκιση της χώρας.

Στο Φόρουμ απεύθυναν χαιρετισμούς ο Υπουργός Εσωτερικών, Εκπρόσωπος του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης Μ. Βορίδης, Επίτροπος, τ. Υπουργός, Επίτιμο μέλος ΕΝ.Δ.Α. Δ. Αβραμόπουλος, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και τομεάρχης Εσωτερικών Κ. Ζαχαριάδης εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, ο Πρόεδρος της ΠΕΔΑ και Δήμαρχος Γαλατσίου Γ. Μαρκόπουλος , ο Πρόεδρος ΕΝ.Δ.Α και πρ. Δήμαρχος Πεύκης Π. Καμάρας, ο Καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του ΕΚΠΑ Ε. Λέκκας, ο Δήμαρχος Διονύσου Γ. Καλαφατέλης και ο Πρόεδρος Βιλίων και Αντιπρόεδρος ΕΝΔΑ Κ. Μακρυνόρης.

Στην ομιλία του με τίτλο «Η προστασία των ∆ασών – Ρόλοι και αρμοδιότητες» ο Περιφερειάρχης Αττικής υπογράμμισε πως με βάση τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα και την εμπειρία των πυρκαγιών, «Τώρα, σήμερα, είναι η ώρα μιας βαθιάς τομής στην πολιτική, την οργάνωση και την καθημερινή διαχείριση της προστασίας των δασών και της πολιτικής προστασίας», επισημαίνοντας πως η τομή αυτή θα πετύχει μόνο αν φέρει σε πρώτο και πρωταγωνιστικό ρόλο την Περιφερειακή Διαχείριση με βάση μια σύγχρονη και ολοκληρωμένη πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. «Σε κάθε άλλη περίπτωση, πολύ φοβάμαι ότι θα ξαναδούμε τα ίδια και ίσως και χειρότερα φαινόμενα» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Στη συνέχεια τόνισε πως πρέπει να ληφθούν υπόψιν 3 κομβικά στοιχεία:

1. Οι πιθανότητες ακραίων καιρικών φαινομένων σχεδόν πενταπλασιάζονται στη Μεσόγειο και επομένως αντίστοιχα πρέπει να προσαρμοστούν, ποιοτικά και ποσοτικά, οι αναγκαίες πολιτικές διαχείρισης κρίσεων και πολιτικής προστασίας.
2. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Moody’s οι πυρκαγιές στην Ελλάδα μπορεί να έχουν άμεσο κόστος ως και 2,5% του ΑΕΠ. Η προσαρμογή μας και η απαιτούμενη διαχείριση της κλιματικής κρίσης δεν είναι απλά ανάγκη περιβαλλοντικού χαρακτήρα, αλλά είναι και θέμα επιβίωσης κυριολεκτικά.
3. Οι πυρκαγιές ήταν και είναι αναμενόμενες, επομένως οι επιπτώσεις τους θα ήταν διαχειρίσιμες με κατάλληλη προετοιμασία.

Ο κ. Πατούλης ανέφερε πως με βάση αυτά τα συμπεράσματα αναδεικνύεται έντονα η ανάγκη να διαμορφωθεί μια σύγχρονη, ολοκληρωμένη πολιτική πολιτικής προστασίας και δασοπροστασίας.
Η συμβολή της Περιφέρειας Αττικής στη διαχείριση των πυρκαγιών

Αναφερόμενος στη συνδρομή της Περιφέρειας στην αντιμετώπιση και διαχείριση των πρόσφατων πυρκαγιών στην Αττική ο κ. Πατούλης υπογράμμισε πως σε στενή συνεργασία με τον πυροσβεστικό μηχανισμό, το πολιτικό προσωπικό και τα στελέχη της Περιφέρειας, βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στην «πρώτη γραμμή» της προσπάθειας για την ανάσχεση των πυρκαγιών, 24 ώρες το 24ωρο, κινούμενοι πάντα στο όριο που θέτει το ισχύουν θεσμικό πλαίσιο που αφορά τις αρμοδιότητες μας. «Δώσαμε τη μάχη μαζί με τους πυροσβέστες και τους εθελοντές» τόνισε και συνόψισε τις δράσεις στις εξής:

• Θέσαμε στη διάθεση του Πυροσβεστικού Σώματος δεκάδες υδροφόρες και μηχανήματα έργου, προκειμένου να συνδράμουμε την προσπάθειά τους στην κατάσβεση των πυρκαγιών και στη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών.
• Διαθέσαμε και οχήματα, για την ασφαλή απομάκρυνση και μετακίνηση πολιτών σε περιοχές που δόθηκε εντολή εκκένωσης.
• Θέσαμε στη διάθεση των πολιτών την ειδική τηλεφωνική γραμμή 1110 που λειτουργεί η Περιφέρεια Αττικής, για παροχή ιατρικών συμβουλών και ψυχολογικής υποστήριξης.
• Kλιμάκιο ιατρού, νοσηλευτή και ψυχολόγων του Κέντρου Επιχειρήσεων της Περιφέρειας βρέθηκε σε περιοχές που επλήγησαν για παροχή υγειονομικών υπηρεσιών καθώς και διανομή μασκών προστασίας .
• Διαθέσαμε χιλιάδες γεύματα και νερά σε πυροσβέστες, εθελοντές και πολίτες που έδιναν τη μάχη με τις φλόγες.
• Κλιμάκια υπαλλήλων της Περιφέρειας προχώρησαν άμεσα στην καταγραφή των ζημιών, για να μπορέσουν γρήγορα να αποζημιωθούν από το Κράτος όσοι πολίτες είδαν τις περιουσίες τους να καταστρέφονται.
• «Η μάχη κρίθηκε στην έλλειψη της πρόληψης»

Στη συνέχεια ο Περιφερειάρχης επικαλούμενος την εμπειρία από τις πρόσφατες πυρκαγιές υπογράμμισε πως εξήχθησαν 3 βασικά συμπεράσματα:

• Πρώτον, οι μάχες που δόθηκαν από όλους τους εμπλεκόμενους ήταν ηρωικές και θα ήθελα σε αυτό το σημείο να συγχαρώ ιδιαίτερα τους χιλιάδες Έλληνες και ξένους πυροσβέστες και εθελοντές, τα στελέχη της αυτοδιοίκησης αλλά και τους απλούς πολίτες για την αυταπάρνηση που επέδειξαν. «Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, η έκβαση της μάχης δεν κρίθηκε κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς αλλά στην έλλειψη πρόληψης και προετοιμασίας πριν την εκδήλωση των πυρκαγιών».
• Δεύτερον, για τις φωτιές φταίνε η κλιματική κρίση αλλά και εμπρησμοί σε αρκετές περιπτώσεις. Αλλά οι επιπτώσεις των πυρκαγιών μεγεθύνθηκαν και έγιναν τεράστιες λόγω βαθιών προβλημάτων στο σύστημα διακυβέρνησης και στις κατανομές αρμοδιοτήτων και ρόλων στην πολιτική προστασία.
• Τρίτον, η επένδυση σε ολοένα και περισσότερα εναέρια και επίγεια μέσα πυρόσβεσης είναι αναγκαία αλλά δεν είναι η λύση. Αντίθετα, η Ελλάδα πρέπει να επιλέξει την αλλαγή του μοντέλου δασοπροστασίας της με έμφαση στην πρόληψη και στον ενισχυμένο ρόλο των δασικών υπηρεσιών.
• «Χρειάζεται επανασχεδιασμός της πολιτικής προστασίας σε όλα τα επίπεδα»

Στη συνέχεια της ομιλίας του ο κ. Πατούλης τόνισε την ανάγκη η πολιτική προστασία να σχεδιάζεται με ένα απόλυτο και αδιαπραγμάτευτο κριτήριο: την άμεση και αποτελεσματική παρέμβαση, όποτε, όπου και όπως χρειάζεται για να προστατευτεί ο κάθε πολίτης και το περιβάλλον και πρόσθεσε πως με δεδομένο

την εξέλιξη που έχουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, «οι υπηρεσίες πολιτικής προστασίας πρέπει να είναι σε θέση να παρεμβαίνουν πιο γρήγορα, με περισσότερους πόρους και πολύ πιο συχνά από ότι είχαμε συνηθίσει ως τώρα. «Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται ένας ριζικός επανασχεδιασμός της πολιτικής προστασίας σε όλα τα επίπεδα». Παράλληλα υπογράμμισε πως αν και είναι σημαντικές οι προσπάθειες που είναι σε εξέλιξη προς αυτή την κατεύθυνση,

είναι πολύ κρίσιμο θέμα ο συγκεκριμένος και αποτελεσματικός καταμερισμός ρόλων και ευθυνών στα διαφορετικά επίπεδα διαχείρισης των κρίσεων.

«Θα το πω ξεκάθαρα: οι αποκεντρωμένες Διοικήσεις που είχαν τον έλεγχο της λειτουργίας των δασικών υπηρεσιών, απέτυχαν να ανταποκριθούν και σε αυτή την ευθύνη. Επομένως, σε σωστή κατεύθυνση είναι η απόφαση της Κυβέρνησης να περάσει η ευθύνη των Δασαρχείων στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Από κει και πέρα όμως δεν αρκεί η αλλαγή του εποπτεύοντος οργανισμού, αλλά τα δασαρχεία θα πρέπει να ενισχυθούν με προσωπικό και να υπάρχει αποτελεσματικότερος έλεγχος για το αν κάνουν έγκαιρα τη δουλειά τους, που είναι ο καθαρισμός των δασών και των δασικών δρόμων, καθώς και η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών» τόνισε ο Περιφερειάρχης.

«Κλειδί η Περιφερειακή διαχείριση-Οι δικές μας προτάσεις»

Κατόπιν τούτων, ο κ. Πατούλης διατύπωσε την πεποίθηση πως η Περιφερειακή Διαχείριση είναι το κλειδί για τη βελτίωση του συστήματος της Πολιτικής Προστασίας διότι, όπως ανέφερε, η πολιτική προστασία πρέπει να σχεδιάζεται, να εξοπλίζεται, να υλοποιείται και να παρεμβαίνει, προληπτικά και κατασταλτικά, με βάση τις τοπικές και περιφερειακές ιδιομορφίες και όχι με βάση θεωρητικές προσεγγίσεις.

«Πιστεύουμε λοιπόν ότι κινείται προς την σωστή κατεύθυνση η εξαγγελία από την Κυβέρνηση για τη λειτουργία 13 Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας. Ωστόσο, αυτό που θα καταστήσει αποτελεσματικότερη τη λειτουργία τους είναι ο έλεγχος και ο συντονισμός να γίνεται σε περιφερειακό επίπεδο και η ενίσχυση τους με όλα τα απαιτούμενα μέσα και προσωπικό» επισήμανε και σ΄αυτό το πλαίσιο συνόψισε τις προϋποθέσεις για την ουσιαστική ενίσχυση του ρόλου της Περιφερειακής Διαχείρισης στις εξής:

1. Η κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων αποτελεί ένα αναγκαίο βήμα- αλλά όχι από μόνο του ικανό – βήμα για την ανασυγκρότηση της διοικητικής δομής του Κράτους, για την αρχιτεκτονική του διοικητικού συστήματος σε νέα βάση λαμβάνοντας υπόψη και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
2. Στο δικό μας μοντέλο πολιτικής προστασίας κυρίαρχος είναι ο τομέας της πρόληψης, αφού κοστίζει ελάχιστα σε σχέση με το κόστος αποκατάστασης των ζημιών που προκαλούνται. Η χρήση drones και συστημάτων πυρανίχνευσης για τον έγκαιρο εντοπισμό των πυρκαγιών στο αρχικό στάδιο, είναι κρίσιμης σημασίας , αρκεί να συνοδεύεται κι από ένα αποτελεσματικό σύστημα έγκαιρης επέμβασης εναέριων κι επίγειων δυνάμεων.
3. Η αξιοποίηση του εθελοντικού κινήματος είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Η ανάληψη πρωτοβουλιών για την αύξηση του αριθμού των εθελοντών αλλά και η εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την αναβάθμιση των ικανοτήτων τους, αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας.
4. Απαιτείται έγκαιρη και όχι εκ των υστέρων διάθεση πόρων προς τους ΟΤΑ , προκειμένου να υλοποιούν τις απαραίτητες δράσεις ( π.χ. καθαρισμούς). Κάτι τέτοιο θα συμβάλλει σημαντικά στην καλύτερη πρόληψη για την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων.
5. Καθοριστικής σημασίας είναι η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, για την υπογειοποίηση του δικτύου ηλεκτροδότησης από τον ΑΔΜΗΕ.

Ολοκληρώνοντας την τοποθέτηση του ο κ. Πατούλης εστίασε στην ανάγκη υλοποίησης των απαιτούμενων αντιπλημμυρικών έργων με fast track διαδικασίες και επισήμανε πως η Περιφέρεια προχωράει άμεσα στην κατάρτιση ενός οδικού χάρτη βάσει του οποίου θα δρομολογηθούν οι απαιτούμενες παρεμβάσεις από πλευράς της και όλους τους αρμόδιους φορείς με στόχο την καλύτερη αντιπλημμυρική θωράκιση της Αττικής, με αφορμή τα νέα δεδομένα που διαμόρφωσαν οι πυρκαγιές. «Για πρώτη φορά, με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Αττικής, θα γίνει ξεκάθαρο ποιος πρέπει να κάνει τι και πότε, για να δοθεί ένα τέλος στον εφιάλτη του κατακερματισμού των αρμοδιοτήτων. Είναι επιτέλους ανάγκη να αντιληφθούμε ότι το μοντέλο της κεντρικής διαχείρισης ό,τι είχε να δώσει το έδωσε και στην πολιτική προστασία. Τώρα είναι η ώρα της περιφερειακής διαχείρισης, το μοντέλο που εμπιστεύονται όλες οι ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές κι όχι μόνον χώρες. Η Περιφέρεια Αττικής το απέδειξε και έμπρακτα με τη στάση της στις πυρκαγιές. Είναι καιρός να προχωρήσουμε στη θεσμοθέτηση της μητέρας όλων των μεταρρυθμίσεων, την πλήρη, ολοκληρωμένη και ουσιαστική περιφερειακή διαχείριση η οποία θα δώσει τη λύση και στα ζητήματα πολιτικής προστασίας και διαχείρισης κρίσεων» σημείωσε χαρακτηριστικά.