Ένα νέο, καινοτόμο και φιλόδοξο πρόγραμμα ΕΣΠΑ θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες και αφορά την επιχορήγηση δήμων για την προώθηση περιβαλλοντικά φιλικών μέσων μεταφοράς.
Του Θοδωρή Καραουλάνη*
Η πρωτοβουλία αφορά στην επιχορήγηση δήμων (εκτός των μητροπολιτικών) για την ανάπτυξη κοινόχρηστων και δημόσια προσβάσιμων υποδομών για την προώθηση μετακινήσεων με φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς.
Τέτοια μέσα θεωρούνται τα ηλεκτρικά και απλά ποδήλατα, με σκοπό να περιοριστεί η χρήση ιδιωτικής χρήσης (ΙΧ) αυτοκινήτων και να μειωθεί η περιβαλλοντική επιβάρυνση. Παράλληλα αυτή δράση του ΕΣΠΑ, που θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ, με 30 εκατομμύρια ευρώ, θα περιλαμβάνει και τη δημιουργία δημόσιων/κοινόχρηστων υποδομών ηλεκτροφόρτισης. Μένει να δούμε στην τελική διατύπωση του προγράμματος αν θα εντάσσονται και άλλα πράσινα μέσα (πχ ηλεκτρικά scooters και τι κατηγορίας κλπ).
Η δράση, που είχε προταθεί εδώ και καιρό και εξετάζονταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από το ΥΠΕΝ, γίνεται πλέον εφικτή μετά τις τελευταίες θεσμικές εξελίξεις, όπως ο νέος νόμος για την μικροκινητικότητα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, οι τελευταίες αλλαγές στο ΕΣΠΑ από το Υπουργείο ανάπτυξης, η χρηματοδότηση των Δήμων από το Πράσινο Ταμείο για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, οι υπουργικές αποφάσεις για τις προδιαγραφές της εγκατάστασης σταθμών φόρτισης από το ΥΠΕΝ κλπ.
Σύμφωνα με πληροφορίες της ελληνικής EURACTIV, η σχετική πρόσκληση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕΠΕΡΡΑ), μέσω πόρων της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ και του ΕΣΠΑ 2014-2020, προς τους δήμους της χώρας, αναμένεται το αμέσως προσεχές διάστημα, μόλις τελειώσουν οι διαδικασίες και υπογραφεί από τον αρμόδιο Γραμματέα του Υπουργείου Ανάπτυξης, καθώς τα αρμόδια Υπουργικά γραφεία έχον δώσει ήδη το πράσινο φως.
Τί θα περιλαμβάνει το νέο πρόγραμμα ΕΣΠΑ
Όπως αποκαλύπτει σήμερα η euractiv.gr, η νέα αυτή δράση-πρωτοβουλία που χρηματοδοτείται από κοινοτικούς πόρους, προβλέπει, μεταξύ άλλων:
- τη δημιουργία δικτύου κοινόχρηστων ποδηλάτων (ηλεκτρικών και συμβατικών)
- την ανάπτυξη δικτύου κοινόχρηστων φορτιστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων
Σύμφωνα με όσα μαθαίνει η ελληνική EURACTIV, για τις προβλέψεις της δράσης, οι φορτιστές θα εγκατασταθούν κοντά στους σταθμούς μίσθωσης ποδηλάτων και θα επιτρέπουν στους οδηγούς να σταθμεύουν και να φορτίσουν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητά τους, προκειμένου να συνεχίσουν τις μετακινήσεις τους εντός της πόλης με κοινόχρηστα ποδήλατα.
Ακόμη, ίσως, πιο μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παράλληλες ενέργειες που αναμένεται να εντάσσονται στη δράση. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το νέο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει και τα εξής:
- Ανάπτυξη πλατφόρμας απομακρυσμένης διαχείρισης συσκευών για τη φόρτιση ηλεκτρικών ΙΧ και τη μίσθωση ποδηλάτων
- Εφαρμογές (web & mobile) για την πληροφόρηση των πολιτών για τις παρεχόμενες υπηρεσίες
- Σύνδεση της πλατφόρμας διαχείρισης συσκευών με άλλες υπηρεσίες (έξυπνη στάθμευση με ασύρματους αισθητήρες, πληροφοριακά συστήματα ΚΤΕΛ, ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ κτλ)
Σημαντικά οφέλη από τη δράση για τη μικροκινητικότητα
Αρμόδιες πηγές που μίλησαν στην ιστοσελίδα μας αναφέρουν ότι η εφαρμογή της δράσης θα έχει σημαντικά οφέλη για τους πολίτες, την τοπική αυτοδιοίκηση και το περιβάλλον.
Ανάμεσα στα οφέλη που επιδιώκονται είναι:
- Μείωση της χρήσης ΙΧ
- Μείωση του αριθμού ατυχημάτων
- Δημιουργία ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης κινητικότητας με ενοποιημένη και αποτελεσματική πληροφόρηση πολιτών
- Εξοικονόμηση χρημάτων μέσω χρήσης πράσινων λύσεων
- Διευκόλυνση της αστικής μετακίνησης με μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου
- Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος με βελτίωση ποιότητας αέρα και προστασία της δημόσιας υγείας
Πως ωφελούνται οι πολίτες από τη νέα δράση
Όσοι δήμοι καταφέρουν να ενταχθούν στο νέο αυτό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ (που αναμένουμε ακόμη να μάθουμε την ονομασία που θα του δοθεί), το οποίο χρηματοδοτείται από πόρους της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ, θα έχουν την ευκαιρία να προσφέρουν στους κατοίκους και τους επισκέπτες των περιοχών τους καινοτόμα εργαλεία που μέχρι χθες ακούγονταν ως φαντασία για τη χώρα μας.
Συγκεκριμένα, θα αναπτυχθούν κοινόχρηστα δίκτυα ποδηλάτων. Με αυτά θα μπορείς από ένα σημείο να νοικιάζεις ποδήλατο, αντί να πάρεις ταξί ή συγκοινωνία και να πηγαίνεις σε ένα άλλο. Τα σημεία που θα υπάρχουν τα κοινόχρηστα ποδήλατα θα έχουν και υποδομές φόρτισης. Θα φορτίζουν τα ποδήλατα, αν είναι ηλεκτρικά, αλλά θα μπορούν να φορτίζονται, σε ειδικά καθορισμένες θέσεις και άλλα ηλεκτρικά οχήματα, όπως scooter ή αυτοκίνητα.
Ο συνδυασμός με την ηλεκτροφόρτιση αυτοκινήτου προσφέρει και άλλα πλεονεκτήματα: για παράδειγμα, θα μπορεί κάποιος να πάει με το ηλεκτρικό αυτοκίνητό του μέχρι ένα σημείο και μετά να συνεχίσει με ηλεκτρικό ποδήλατο που θα πάρει από το κοινόχρηστο δίκτυο, ενώ ταυτόχρονα θα αφήσει το αυτοκίνητο του να φορτίζει.
Το ίδιο πλεονέκτημα θα έχει και ο χρήστης που δεν έχει ηλεκτρικό όχημα: θα μπορεί να αφήσει σε κοντινή θέση στάθμευσης τα αυτοκίνητό του και να πάρει ποδήλατο πχ για το κέντρο της πόλης, αν έχει κίνηση ή πρόβλημα parking ή για να αθληθεί στη μέση της ημέρας…
Ακόμη πιο σημαντικό όμως είναι ότι όλα αυτά θα είναι διαθέσιμα ηλεκτρονικά με αναλυτικές πληροφορίες, διαθεσιμότητα, κόστος κλπ μέσω διαδικτύου σε υπολογιστές και κινητές συσκευές, ώστε να βλέπουν όλοι τι ακριβώς μπορούν να κάνουν ή να χρησιμοποιήσουν κάθε στιγμή.
Ακόμη, πολύτιμος βοηθός για τις μετακινήσεις θα είναι η διασύνδεση των ηλεκτρονικών συστημάτων που θα αναπτυχθούν με τα συστήματα των αστικών (και υπεραστικών) συγκοινωνιών, όπως του ΟΑΣΑ, του ΟΑΣΘ και των ΚΤΕΛ, οπότε οι πολίτες θα μπορούν πιο εύκολα να συνδυάσουν τις μετακινήσεις τους ακόμη και χωρίς να χρησιμοποιήσουν ιδιωτικό μέσο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι βασικός στόχος της δράσης θα αποτελέσει, κατά πάσα πιθανότητα, και η διασύνδεση των συστημάτων που θα αναπτυχθούν και με τα συστήματα ελεγχόμενης στάθμευσης των δήμων, προκειμένου αφενός να υπάρξει πλήρης πληροφόρηση και ένα ενιαίο σύστημα ενημέρωσης του χρήστη για τις διαθέσιμες μετακινήσεις αλλά και να μειωθεί εν τέλει η χρήση του αυτοκινήτου.
Προκλήσεις και στοιχήματα
Σημαντικό επίσης πλεονέκτημα είναι ότι με αυτόν τον τρόπο θα εξοικειωθούν πιο εύκολα οι πολίτες με εφαρμογές έξυπνων δικτύων για τις αστικές μεταφορές και τον εξοπλισμό της πόλης – ή όπως έχουν γίνει γνωστός ο τομέας: έξυπνες πόλεις».
Μένει να δούμε αν το πρόγραμμα θα συνδυαστεί και με κοινόχρηστο δίκτυο ηλεκτρικών αυτοκινήτων (κάποιες εταιρείες το εξετάζουν ή το έχουν ανακοινώσει ήδη, αλλά δεν υπάρχει διαθεσιμότητα χώρων). Αλλά η κυριότερη πρόκληση αφορά τη συνέργεια με εταιρείες ενέργειας ή υποδομών που επενδύουν στην ηλεκτροκίνηση ή στην ηλεκτροφόρτιση. Θα μπορούσαν μεγάλοι παίκτες (ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ, ιδιώτες πάροχοι ενέργειας, εταιρείες ηλεκτροφορτιστών, εταιρείας ενοικίασης αυτοκινήτων, εταιρείες κινητικότητας όπως η beat, ή άλλοι παίκτες της αγοράς που θα ενδιαφερθούν) με καινοτόμα σχήματα να συμβάλλουν στην πιο οικονομική υλοποίηση του προγράμματος για τους δήμους ή και στην επέκτασή του πέρα από ένα βασικό δίκτυο που θα επιχορηγήσει το ΕΣΠΑ.
Σημειώνεται ότι σε πολλές πόλεις του εξωτερικού τέτοια συστήματα λειτουργούν ήδη με επιτυχία, είτε ως δημοτικά σχήματα είτε ως εταιρικά, είτε με υβριδικό σχήμα συνεργασίας. Αλλά και στη χώρα μας έχουν επιδοτηθεί ή έχουν αναπτυχθεί, με ειδικά καινοτόμα προγράμματα είτε μέσω ΕΣΠΑ είτε με ερευνητικά κονδύλια, τέτοιες δράσεις, πάνω στην εμπειρία των οποίων «πατάνε» οι δημόσιες αρχές που σχεδιάζουν τη νέα πρόσκληση.
Σε κάθε περίπτωση το νέο πρόγραμμα θα βοηθήσει στην δημιουργία, εγκατάσταση και επέκταση τέτοιων συστημάτων δίνοντας το παράδειγμα. Σημειώνεται ωστόσο ότι οι τελικοί όροι, που αναμένεται να δούμε σύντομα, θα επιτρέπουν ή θα αποκλείουν ιδιωτική συμμετοχή αναλόγως των τεχνικών και οικονομικών προϋποθέσεων που τώρα οριστικοποιούνται. Πάντως, στο πλαίσιο της πολιτικής της κυβέρνησης για κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων παράλληλα με τις δημόσιες επενδύσεις, θα ήταν μια πολύ καλή «μαγιά» για αντίστοιχες πρωτοβουλίες που εξετάζονται και σίγουρα θα προωθηθούν τα επόμενα χρόνια.
Σημειώνουμε ότι σημείο κλειδί της επιτυχίας του προγράμματος στην πράξη, όταν υλοποιηθεί, (όπως έχει δείξει ήδη η εμπειρία από άλλες πόλεις ή τα ιδιωτικά σχήματα που λειτούργησαν με ενοικίαση ηλεκτρικών scooter και στην Ελλάδα), θα είναι οι δυνατότητες συντήρησης και ασφάλειας του εξοπλισμού (σταθμών και οχημάτων), καθώς θα βρίσκονται μόνιμα σε κοινόχρηστο χώρο και θα είναι διαθέσιμα σε όλους.
*euractiv.gr
Φωτο: Pexels, piqsels
