Ο Ερασίνος ποταμός, ένας από τους φυσικούς πνεύμονες και πλέον χαρακτηριστικούς υδροβιότοπους της Αργολίδας, περνάει μια περίοδο δραματικής αλλαγής. Το άλλοτε καταπράσινο πλέγμα από ψηλούς ευκαλύπτους που πλαισίωνε τις όχθες του, έχει αρχίσει να αραιώνει.
Περπατώντας κανείς κατά μήκος του ποταμού έρχεται αντιμέτωπος με ένα απόκοσμο θέαμα: Ευκάλυπτοι, δέντρα σύμβολα αντοχής, στέκουν πλέον ως ξεροί σκελετοί, γυμνοί από φύλλωμα, μάρτυρες μιας σιωπηλής περιβαλλοντικής καταστροφής.
Η φωτογραφική ματιά της Γεωργίας Μπαλάση αιχμαλωτίζει με μοναδικό τρόπο αυτή την αντίθεση. Οι φιγούρες των ξερών δέντρων, το λυκόφως του δειλινού και οι αντανακλάσεις στο νερό δημιουργούν μια εικόνα μελαγχολική, σχεδόν μαγική στη θλίψη της, αλλά και έντονα συμβολική για την κατάσταση της φύσης γύρω μας.
Ποιος «σκοτώνει» τους ευκαλύπτους; Η διπλή απειλή
Οι αιτίες πίσω από την ξήρανση αυτών των εμβληματικών δέντρων φαίνεται να είναι διπλές και αλληλένδετες, αντανακλώντας ένα ευρύτερο πρόβλημα που απασχολεί πολλές περιοχές της Πελοποννήσου και της Ελλάδας γενικότερα:
- Η επίδραση της κλιματικής κρίσης και της ξηρασίας: Ο ευκάλυπτος είναι ένα δέντρο που αγαπά το νερό. Η μειωμένη στάθμη του ποταμού, αποτέλεσμα πιθανόν της κλιματικής αλλαγής, των παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας και της υπεράντλησης των υδάτων για γεωργική χρήση, αποτελεί την κύρια φυσική αιτία. Η έλλειψη επαρκούς υγρασίας στα ριζικά συστήματα οδηγεί αναπόφευκτα στην ξήρανση, αφήνοντας πίσω του φάσματα δέντρων.
- Οι «λαθροϋλοτόμοι» των καυσόξυλων: Πέραν του φυσικού φαινομένου, εντοπίζεται και η ανθρώπινη παρέμβαση. Όπως καταγγέλλεται από κατοίκους της περιοχής, κάποιοι εκμεταλλεύονται την κατάσταση και κόβουν τα ήδη ξεραμένα δέντρα. Οι κορμοί των ευκαλύπτων, αν και αμφίβολης θερμιδικής αξίας, χρησιμοποιούνται ως καυσόξυλα για τις ανάγκες θέρμανσης, μια πρακτική που επιτείνεται από την ενεργειακή κρίση και το υψηλό κόστος των συμβατικών μέσων. Η λαθροϋλοτομία αυτή όχι μόνο καταστρέφει το τοπίο, αλλά λειτουργεί και ως αρνητικός πολλαπλασιαστής στο πρόβλημα της διάβρωσης των όχθεων.
Η οικολογική σημασία των παραποτάμιων δέντρων
Η απώλεια των ευκαλύπτων στον Ερασίνο δεν είναι απλώς ένα αισθητικό ζήτημα.
Τα παραποτάμια δέντρα παίζουν κρίσιμο ρόλο στην οικολογική ισορροπία:
- Προστασία όχθεων: Τα ριζικά τους συστήματα συγκρατούν το χώμα, αποτρέποντας τη διάβρωση των όχθεων, ιδιαίτερα σημαντικό φαινόμενο σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων.
- Βιότοπος: Αποτελούν καταφύγιο και τόπο φωλιάσματος για πολλά είδη πουλιών και ζώων που συνθέτουν τον υδροβιότοπο.
- Μικροκλίμα: Συμβάλλουν στη διατήρηση ενός πιο δροσερού μικροκλίματος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Η μετατροπή του πλούσιου αυτού δασικού πλαισίου σε ένα αχανές νεκρό τοπίο αποτελεί έκκληση για αφύπνιση προς τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες και την τοπική αυτοδιοίκηση. Να σημειωθεί πως η περιοχή είναι ΖΟΕ και τμήματα του βάλτου χρήζουν απολύτου προστασίας.
Οι εναπομείναντες Ευκάλυπτοι, όπως τους απαθανάτισε ο φακός, στέκουν ακόμα όρθιοι, σαν μαγικές φιγούρες, δίνοντας την τελευταία τους μάχη. Ευθύνη των αρμοδίων είναι να διασωθεί ό,τι έχει απομείνει από αυτό το μοναδικό κομμάτι της φυσικής ομορφιάς της Πελοποννήσου, προτού το φαινόμενο εξαπλωθεί.
