Η ανηφόρα προς το Κάστρο της Χώρας στα Κύθηρα είναι ένα ταξίδι στον χρόνο. Καθώς τα πόδια ακολουθούν τα πλακόστρωτα σκαλοπάτια, νιώθεις πως ξεδιπλώνονται αιώνες.
Η πέτρα, ο αέρας, η θάλασσα – όλα συνθέτουν μια εμπειρία που συναρπάζει τον ταξιδιώτη.
Η θέση και η σημασία του Κάστρου
Το Κάστρο της Χώρας, γνωστό και ως «Φορτέτσα», δεσπόζει πάνω σε ύψωμα περίπου 200 μέτρων πάνω από τη Χώρα των Κυθήρων. Η στρατηγική του θέση του έδωσε τον τίτλο «μάτι της Κρήτης», καθώς από εδώ επιτηρούνται τα πελάγη – Κρητικό, Αιγαίο και Ιόνιο – ταυτόχρονα.
Το κάστρο καθιερώθηκε ως διοικητικό κέντρο του νησιού στα χρόνια της Ενετοκρατίας: από το 1502 υπήρξε εγκατεστημένος Προβλεπτής (άνθρωπος διοίκησης). Ανασυγκροτήθηκε και ενισχύθηκε το 1503 από τους Ενετούς, διαμορφώνοντας τη μορφή που βλέπουμε σήμερα.
Κατά την περίοδο 1715-1718 το κάστρο πέρασε για λίγο στην οθωμανική κατοχή, όμως μετά το τέλος του Ζ’ Βενετο-τουρκικού πολέμου επέστρεψε στους Ενετούς με τη Συνθήκη του Πασσάροβιτς.
Αρχιτεκτονικά στοιχεία που μαγεύουν
Ξεκινώντας από τη σήραγγα (“φόσα”) στην είσοδο, όπου κάποτε κοσμούσε τοίχος με το έμβλημα του Λέοντα του Αγίου Μάρκου, περνάς στην καρδιά της οχύρωσης. Στο σημείο αυτό, σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, είχαν καταστραφεί από τους Γάλλους το 1797 μαζί με τα οικόσημα και τη “Βίβλο των Ευγενών” του κάστρου.
Μέσα στο κάστρο συναντάς σωζόμενα υπολείμματα διώροφων κατοικιών, που έως πριν δύο αιώνες φιλοξενούσαν έως και 200 κατοίκους – μέχρι που εγκαταλείφθηκαν κατά τις κατακτητικές περιόδους. Σε μικρή απόσταση βρίσκονται οι πυροβολαρχίες, το περίπλοκο συγκρότημα της στέρνας με αψιδωτές δομές, και η θολωτή δεξαμενή νερού – τεχνικά στοιχεία που μαρτυρούν την επιμελημένη προνοητικότητα των Ενετών.
Στην καρδιά της οχύρωσης δεσπόζει ο ναός της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, ο οποίος όταν χτίστηκε ήταν καθολικός ναός («Our Lady of the Latins») και μετατράπηκε σε ορθόδοξο το 1806. Επίσης, ο ναός της Παναγίας Ορφανής φυλούσε επί χρόνια ιερά κειμήλια και εικόνες της μονής του Αγαράθου της Κρήτης κατά την οθωμανική περίοδο.
Σήμερα, το γραφείο που στέγαζε το παλαιό διοικητήριο των Ενετών (Παλάτι του Προβλεπτή) φιλοξενεί το Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων, με έγγραφα από τον 16ο αιώνα και μετά.
Απέξω, υπάρχουν τμήματα του δευτερεύοντος τείχους προς βόρεια, που περιβάλλει περιοχές με εκκλησίες και κατοικίες. Σε διάφορα σημεία του κάστρου διακρίνονται παλιά κανόνια – από την εποχή των Ενετών, των Ρωσοτουρκικών συγκρούσεων και της Αγγλοκρατίας.
Πρόσβαση και ώρες λειτουργίας
Η πρόσβαση στο κάστρο γίνεται μέσω ασφαλτοστρωμένου δρόμου που οδηγεί έως την είσοδο, και εν συνεχεία με πέτρινο καλντερίμι. Το κάστρο είναι ανοιχτό καθημερινά από τις 08:00 έως τις 20:00 (θερινό ωράριο).
Κατά τη χειμερινή περίοδο (1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου), το ωράριο είναι 08:30 έως 15:30, και η είσοδος τις Τρίτες είναι κλειστή.
Γιατί το Κάστρο της Χώρας αξίζει την επίσκεψή σου
Αναρωτιέσαι τι ξεχωρίζει αυτό το μνημείο; Ο συνδυασμός ιστορικού βάρους, δραματικής θέσης, ζωντανών θρύλων και προσεγμένης αποκατάστασης κάνει το Κάστρο της Χώρας ένα must στο ταξιδιωτικό πρόγραμμα των Κυθήρων.
- Η ζωντανή αφήγηση της Ιστορίας: περπατώντας ανάμεσα σε τείχη που άντεξαν εποχές πολέμου, οχυρώσεις και κατακτήσεις, ο επισκέπτης γίνεται μάρτυρας της συγκρουσιακής ιστορίας των νησιών.
- Η απόλυτη θέα προς θάλασσες και νησιά – δεν είναι υπερβολή: πολλοί περιγράφουν πως η Κρήτη μοιάζει να «αγγίζει» μέσα από το κάστρο.
- Η αίσθηση μύθου και ποιητικής σιωπής στα απομεινάρια κατοικιών, στις εκκλησίες, στα κανόνια — όπου το παρελθόν συναντά το παρόν με όμορφο, νοσταλγικό τρόπο.
- Η συνδυαστική εμπειρία: αφού κατέβεις, μπορείς να απολαύσεις τα σοκάκια της Χώρας, τις καφετέριες, το Καψάλι και τους παραλιακούς δρόμους – δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο ταξιδιωτικό μονοπάτι.
Αν σχεδιάζεις ταξίδι στα Κύθηρα, κάνε στο πρόγραμμά σου μια στάση στο Κάστρο της Χώρας. Άφησε το βλέμμα να ταξιδεύει ανάμεσα στα παλιά τείχη και τις θάλασσες και φέρε μαζί σου φωτογραφίες και αναμνήσεις που θα διαρκέσουν.
