Στα ορεινά του Άργους, η 29χρονη Μαριάννα κοιτάζει το πατρικό σαλόνι με το μεγάλο τραπέζι και το τζάκι. «Δεν φεύγω ακόμα», λέει, «λογικά θα το κάνω όταν τελειώσει το μεταπτυχιακό μου – και αν υπάρχει οικονομική δυνατότητα».
Στον αντίποδα, στο διπλανό χωριό, ο 31χρονος Κώστας ετοιμάζει τα χαρτιά για τη μετακόμισή του στην Αθήνα – «την πόλη που πάντα υπήρχε μέσα στο όνειρό μου». Οι δυο τους αντικατοπτρίζουν την τάση που δείχνει πρόσφατη μελέτη της Eurostat: οι νέοι στην Ελλάδα εγκαταλείπουν το πατρικό τους σπίτι σε μέσο όρο 30,7 ετών, έναν από τους υψηλότερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 26,2 έτη.
Το 30,3% των νέων ηλικίας 15-29 ετών ξοδεύει τουλάχιστον το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγαση – ποσοστό πολύ υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (9,7%). Στην Αργολίδα και την Πελοπόννησο, οι υψηλές τιμές ενοικίων και τα χαμηλά εισοδήματα καθιστούν την ανεξαρτητοποίηση δύσκολη υπόθεση.
Η καθυστέρηση αποχώρησης οδηγεί σε φαύλο κύκλο: οι νέοι παραμένουν στο πατρικό, επωμίζονται μεγάλο μέρος του εισοδήματος σε ενοίκια ή δάνεια, και δυσκολεύεται η οικονομική τους αυτονομία.
Να μείνω ή να φύγω;
Σε πόλεις όπως το Ναύπλιο και το Άργος, η εργασιακή πραγματικότητα συχνά περιορίζει τις επιλογές των νέων: εποχικές ή μερικής απασχόλησης δουλειές, χαμηλά μεροκάματα, περιορισμένη δυνατότητα αποταμίευσης. Πολλοί αναγκάζονται να παρατείνουν τη διαμονή τους στο πατρικό, ενώ άλλοι σκέφτονται τη μετακόμιση σε αστικά κέντρα όπως η Αθήνα.
Μαρτυρίες όπως «Το παιδί μου θέλει να μείνει στο σπίτι, αλλά δεν βρίσκει δουλειά που να καλύπτει ενοίκιο και έξοδα» ή «Όταν έρθει η ώρα, θα φύγω, αλλά δεν θέλω να αφήσω πίσω το χωριό μου» δείχνουν τις καθημερινές προκλήσεις των νέων στην περιοχή.
Οι νέοι στην Αργολίδα συχνά βρίσκουν εργασία στον πρωτογενή τομέα ή στον τουρισμό, με θέσεις εποχικές ή μερικής απασχόλησης. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας έχει επιφέρει αυστηρότερη καταγραφή ωραρίων και υπερωριών, αλλά και μεγαλύτερη πίεση ελέγχων, γεγονός που επηρεάζει τις επιλογές διαβίωσης και την οικονομική τους ανεξαρτησία.
Η παραμονή στο πατρικό σπίτι συνδέεται άμεσα με την ανάγκη να περιοριστούν τα έξοδα και να αντιμετωπιστεί η εργασιακή αστάθεια.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η μέση ηλικία αποχώρησης από το πατρικό σπίτι είναι 26,2 έτη. Στην Ελλάδα φτάνει τα 30,7 έτη, ενώ χώρες όπως η Κροατία και η Σλοβακία εμφανίζουν επίσης υψηλές ηλικίες αποχώρησης (31,3 και 30,9 αντίστοιχα). Οι πρώιμες μετακινήσεις καταγράφονται στη Φινλανδία, τη Δανία και τη Σουηδία (21-22 ετών).
Η διαφορά αυτή αντανακλά οικονομική πίεση, κοινωνικούς δεσμούς και περιορισμένες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας, ειδικά στην επαρχία.
Τι σημαίνει για την Αργολίδα και την Πελοπόννησο
Η καθυστερημένη ανεξαρτητοποίηση περιορίζει την ανάπτυξη της τοπικής αγοράς στέγης, την επιχειρηματικότητα και την ανανέωση της κοινωνίας. Αν οι νέοι αναγκάζονται να φύγουν προς τα αστικά κέντρα, οι περιοχές αδειάζουν, με αρνητικές συνέπειες για τον τόπο.
Οι κατάλληλες πολιτικές στήριξης σε επίπεδο δήμων και περιφέρειας – για στέγαση, απασχόληση και τοπική επιχειρηματικότητα – θα μπορούσαν να δώσουν στους νέους λόγους να μείνουν στην Αργολίδα και την Πελοπόννησο, διασφαλίζοντας το μέλλον της περιοχής.
