Η Katherine Johnson υπήρξε μια σπουδαία φυσικός και μαθηματικός, της οποίας το έργο άνοιξε νέους ορίζοντες στην αεροδιαστημική επιστήμη.
Γράφει η Ιωάννα Ιωαννίδη
Σε μια εποχή όπου οι φυλετικές και έμφυλες διακρίσεις αποτελούσαν καθημερινή πραγματικότητα, εκείνη κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να κυριαρχήσει στον χώρο της επιστήμης, επηρεάζοντας αποφασιστικά την πορεία της NASA και της ίδιας της εξερεύνησης του διαστήματος.
Η Katherine Coleman γεννήθηκε το 1918 στο White Sulphur Springs της Δυτικής Βιρτζίνια. Από μικρή ηλικία διέπρεψε στα μαθηματικά. Ήδη από τα δέκα της χρόνια φοιτούσε σε τάξεις με μαθητές πολύ μεγαλύτερους σε ηλικία, αποδεικνύοντας τις εξαιρετικές της ικανότητες. Ο πατέρας της, εργάτης και ξυλοκόπος, αναγνώρισε τη μοναδική ευφυΐα της κόρης του και μετέφερε την οικογένεια σε άλλη πόλη ώστε εκείνη να έχει πρόσβαση σε καλύτερη εκπαίδευση.
Η Johnson ολοκλήρωσε το λύκειο στα δεκατέσσερα και αποφοίτησε με άριστα από το πανεπιστήμιο στα δεκαοκτώ. Ήταν μία από τις πρώτες τρεις Αφροαμερικανές που έγιναν δεκτές στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Δυτικής Βιρτζίνια, σε μια εποχή έντονου φυλετικού διαχωρισμού. Το πάθος της για τα μαθηματικά και η αποφασιστικότητά της να αριστεύσει, την κατέστησαν πρότυπο για ολόκληρες γενιές.
Το 1953 ξεκίνησε να εργάζεται στην Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Αεροναυπηγικής, τον πρόδρομο της NASA, ως “ανθρώπινος υπολογιστής“. Η ικανότητά της να πραγματοποιεί περίπλοκους υπολογισμούς στο χέρι με απόλυτη ακρίβεια σύντομα αναγνωρίστηκε από ανωτέρους και συναδέλφους. Έγινε αναπόσπαστο μέρος κρίσιμων αποστολών, όπως η τροχιακή πτήση του Alan Shepard – του πρώτου Αμερικανού στο διάστημα – αλλά και η ιστορική πτήση του John Glenn γύρω από τη Γη το 1962. Ο ίδιος ο Glenn ζήτησε προσωπικά από την Katherine να επαληθεύσει τους υπολογισμούς της αποστολής, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αν πει εκείνη πως είναι σωστά, τότε είμαι έτοιμος να φύγω».
Η Johnson συνέβαλε καθοριστικά και στην επιτυχή επιστροφή του πληρώματος του Apollo 13, όταν η αποστολή αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της τριαντάχρονης πορείας της στη NASA, υπήρξε αθόρυβη δύναμη πίσω από τις σημαντικότερες επιτυχίες του αμερικανικού διαστημικού προγράμματος. Όπως δήλωσε και αξιωματούχος της NASA, «έγραψε κυριολεκτικά τις βασικές αρχές της επιστήμης των πυραύλων».
Το 2015, η Katherine Johnson τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον Πρόεδρο Barack Obama, ως αναγνώριση της προσφοράς της στην επιστήμη και την ισότητα. Παράλληλα, το έργο της απο immortalize στην ταινία “Hidden Figures” του 2016, η οποία αφηγείται την ιστορία τριών Αφροαμερικανών επιστημόνων – της Katherine Johnson, της Dorothy Vaughan και της Mary Jackson – που κατέρριψαν τις κοινωνικές και επιστημονικές προκαταλήψεις της εποχής.
Η Johnson εργάστηκε και πρόκοψε σε μια εποχή κατά την οποία το φύλο και το χρώμα του δέρματος αποτελούσαν εμπόδια σχεδόν ανυπέρβλητα. Ωστόσο, δεν σταμάτησε ποτέ να ενθαρρύνει τους νέους – ιδίως τις γυναίκες και τις μαύρες γυναίκες – να σπουδάζουν μαθηματικά, επιστήμες και τεχνολογία. Η επιρροή της επεκτείνεται πολύ πέρα από τα όρια των διαστημικών κέντρων: είναι ένα διαχρονικό πρότυπο επιμονής, προσήλωσης και αξιοπρέπειας.
Οι γυναίκες του σήμερα μπορούν να αντλήσουν πολύτιμα διδάγματα από τη ζωή της Katherine Johnson. Πρώτον, η εκπαίδευση είναι το κλειδί για την κοινωνική και επαγγελματική ανέλιξη, ακόμη και σε περιβάλλοντα που δεν είναι ευνοϊκά. Δεύτερον, η προσήλωση σε έναν στόχο και η αδιάκοπη εργασία, ανεξαρτήτως των εξωτερικών δυσκολιών, μπορούν να οδηγήσουν σε σπουδαία επιτεύγματα. Και τέλος, η ίδια αποδεικνύει ότι η σιωπηλή αλλά ουσιαστική προσφορά συχνά αλλάζει τον κόσμο, ακόμη κι αν δεν αναγνωρίζεται αμέσως.
Η Katherine Johnson πέθανε το 2020 σε ηλικία 101 ετών, έχοντας ζήσει έναν αιώνα γεμάτο μαθηματική διαύγεια, ιστορικές στιγμές και προσωπική γενναιότητα. Η κληρονομιά της παραμένει ζωντανή, όχι μόνο μέσα από τα επιτεύγματά της, αλλά και ως φάρος έμπνευσης για κάθε κορίτσι που ονειρεύεται να φτάσει στ’ αστέρια.
