Τις τελευταίες εβδομάδες, η συζήτηση γύρω από το μέλλον του σιδηροδρόμου στην Πελοπόννησο και ειδικά της γραμμής Κόρινθος – Άργος – Ναύπλιο, ανέδειξε κάτι πολύ πιο βαθύ από ένα «προχωράμε ή όχι». Πρόκειται για το αν η περιοχή θα επιλέξει την ανάπτυξη ή την οπισθοδρόμηση.
Όταν από τη μια πλευρά βλέπουμε δημοτικές αποφάσεις που ζητούν, με έμφαση, “τρένο και όχι ποδηλατόδρομο” και από την άλλη πλευρά, φορείς να εξετάζουν σοβαρά τη μετατροπή των γραμμών σε ποδηλατικό δίκτυο, καταλαβαίνουμε ότι δεν πρόκειται για μια απλή αντιπαράθεση προτεραιοτήτων. Είναι αντιπαράθεση αντιλήψεων: βιώσιμης κινητικότητας και περιφερειακής συνοχής, έναντι μιας «πράσινης» βιτρίνας με ελάχιστο αντίκρισμα.
Ας δούμε τα δεδομένα:
Ο δρόμος προς την αποκατάσταση είναι ανοικτός
Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε με τον τίτλο «Πρώτα η Πελοπόννησος»: Επαναλειτουργία του Προαστιακού Μεσσηνίας και της γραμμής Κόρινθος – Άργος – Ναύπλιο»: Η επαναλειτουργία δεν είναι ουτοπία αλλά ρεαλιστική και μελετημένη επιλογή.
Η ίδια γραμμή, όπως αναφέρθηκε σε μελέτη του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ), έχει θετικούς οικονομικούς δείκτες απόδοσης (ERR, B/C), γεγονός που τεκμηριώνει οικονομικά και τεχνικά τη βιωσιμότητά της.
Η επαναλειτουργία θα φέρει πρακτικά οφέλη: αποσυμφόρηση του οδικού δικτύου, μείωση κυκλοφοριακού, καλύτερη πρόσβαση σε αρχαιολογικούς και τουριστικούς προορισμούς (Ναύπλιο, Άργος, Μυκήνες, Νεμέα κ.λπ.), ευκολία μετακίνησης κατοίκων και τουριστών, μείωση εκπομπών ρύπων, ενίσχυση της περιφερειακής οικονομίας και του τουρισμού.
Επιπλέον και ίσως πιο σημαντικό, υπάρχει πλέον ευρεία συναίνεση: το 2025 φορείς όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) ζήτησαν την ακύρωση της προσπάθειας μετατροπής της γραμμής σε ποδηλατόδρομο, ενώ η Διεθνής Επιτροπή για τη Διάσωση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH) καταδίκασε διεθνώς την προοπτική αλλοίωσης του σιδηροδρομικού δικτύου.
Αυτά δεν είναι «όνειρα». Είναι σχέδιο. Πραγματικότητα «στην άκρη των γραμμών», που περιμένουν το τρένο να ξανακυλήσει.
Η μετατροπή σε ποδηλατόδρομο: Επιλογή χωρίς όραμα
Η πρόταση να γίνει ποδηλατόδρομος ο παλιός σιδηρόδρομος, πέρα από συμβολική, είναι βαθιά ισοπεδωτική:
Καταστρέφει μια υποδομή στρατηγικής σημασίας για ολόκληρη την Πελοπόννησο, που κατασκευάστηκε με δημόσιο και κοινοτικό χρήμα, με κόπο και με όραμα για συγκοινωνιακή συνοχή.
Ακυρώνει στην πράξη τη δυνατότητα μελλοντικής αναβάθμισης, ηλεκτροκίνηση, ταχεία σύνδεση, τουριστικά δρομολόγια, σύνδεση με εθνικά δίκτυα, κάτι που συχνά παρουσιάζεται ως «μελλοντική προοπτική» από όσους υπερασπίζονται το τρένο.
Περιορίζει το εύρος του οράματος: Από μεταφορικό εργαλείο, που ενώνει πόλεις και ανθρώπους, σε μια, έστω φιλόδοξη, αλλά περιορισμένη προοπτική για ποδήλατα και περιπάτους.
Δεν είναι ζήτημα αντίθεσης στην «πράσινη κινητικότητα». Είναι ζήτημα προτεραιοτήτων. Αν θέλουμε πραγματική βιώσιμη ανάπτυξη και περιφερειακή συνοχή και όχι βιτρίνα, τότε το τρένο πρέπει να είναι πρώτο μέλημα.
Το χρέος απέναντι στην ιστορία και στο μέλλον
Η προοπτική από την τοπική κοινωνία (δήμοι, δημοτικοί σύμβουλοι, φορείς) είναι ξεκάθαρη: Όχι ποδηλατόδρομος, ναι τρένο.
Όμως το αίτημα δεν είναι μόνο συμβολικό. Είναι χρέος. Χρέος απέναντι στην Περιφέρεια, στο φυσικό περιβάλλον, στην ιστορία και κυρίως στο μέλλον των ανθρώπων που ζουν εδώ: νέους, οικογένειες, τουρίστες, επαγγελματίες.
Αν αφήσουμε να χαθεί αυτή η γραμμή χάνουμε πολλά περισσότερα από το δίκτυο. Χάνουμε ευκαιρίες. Χάνουμε προοπτικές. Χάνουμε το δικαίωμα να ονειρευτούμε μια πιο συνδεδεμένη, πράσινη, ζωντανή Πελοπόννησο.
Στην καμπή που βρισκόμαστε, δεν αρκεί να πούμε «είμαστε υπέρ του τρένου». Πρέπει να απαιτήσουμε συγκεκριμένα βήματα:
- Άμεση επικαιροποίηση της μελέτης βιωσιμότητας για τη γραμμή Κόρινθος – Άργος – Ναύπλιο, με σεβασμό στην υποδομή, τις απαιτήσεις, την τεχνική και οικονομική πραγματικότητα.
- Δέσμευση από την Περιφέρεια και το κράτος για χρηματοδότηση, είτε μέσω εθνικών πόρων, είτε μέσω κοινοτικών / ευρωπαϊκών προγραμμάτων, ώστε να μην μείνει το έργο στα χαρτιά.
- Ενεργοποίηση τοπικής κοινωνίας, φορέων και πολιτών, ώστε να γίνει σαφές: δεν ζητάμε «μνημείο», ζητάμε μεταφορικό δίκτυο.
Αν δεν το κάνουμε τώρα, που υπάρχει ενδιαφέρον, μελέτες και κυρίως ανάγκη, τότε πότε; Όταν η γραμμή του τρένου θα έχει χαλάσει οριστικά; Όταν οι γέφυρες και οι σήραγγες θα έχουν γκρεμιστεί;
Το τρένο δεν είναι νοσταλγία. Είναι ευκαιρία. Είναι μέλλον.
