Ανησυχητικά είναι τα ευρήματα της Έκθεσης για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2025 του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας (EAPN Greece). Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 26,9% του πληθυσμού, δηλαδή 2,74 εκατομμύρια άνθρωποι, ζουν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Το ποσοστό είναι αυξημένο κατά 0,8 μονάδες σε σχέση με το 2024, δείχνοντας ότι η κοινωνική ανισότητα βαθαίνει.
Η παιδική φτώχεια παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα (22,4%), ενώ αυξάνεται και ο κίνδυνος υλικής και κοινωνικής στέρησης. Παρά τις κυβερνητικές παρεμβάσεις, πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε χαμηλούς μισθούς, εργασιακή ανασφάλεια και αυξημένο κόστος διαβίωσης.
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δεν αρκεί
Η Έκθεση επισημαίνει πως το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ) καλύπτει μόλις το 60% του ορίου φτώχειας, κάτι που το καθιστά ανεπαρκές σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων παραμένει η χαμηλότερη στην Ευρώπη, ενώ το φορολογικό σύστημα εξακολουθεί να επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλά εισοδήματα.
Η φετινή έκθεση του EAPN Greece, η έβδομη στη σειρά, αξιολογεί την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη και τη Μείωση της Φτώχειας (2021–2027), εντοπίζοντας κενά, νέες ανάγκες και δομικές αδυναμίες στην κοινωνική πολιτική.
Αυξανόμενη στεγαστική και ενεργειακή φτώχεια
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η επιδείνωση της στεγαστικής ανασφάλειας και της ενεργειακής φτώχειας. Πολλά νοικοκυριά δυσκολεύονται να καλύψουν βασικές ανάγκες, όπως θέρμανση, ηλεκτρικό ρεύμα και ενοίκιο. Η έκθεση κάνει λόγο και για “κρυφή αστεγία”, δηλαδή ανθρώπους χωρίς σταθερή κατοικία, που ωστόσο δεν καταγράφονται στα επίσημα στοιχεία.
Παράλληλα, ο ψηφιακός αποκλεισμός, η ψυχική εξάντληση και οι νέες μορφές ευαλωτότητας (όπως μεταξύ προσφύγων, ηλικιωμένων, μονογονεϊκών οικογενειών και γυναικών που βιώνουν βία) αναδεικνύονται ως κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα.
Τρεις βασικοί άξονες προτάσεων του EAPN Greece
- Αναγνώριση και στήριξη των “αόρατων” πληθυσμών:
Η Έκθεση ζητά συστηματική χαρτογράφηση ευάλωτων ομάδων και προσαρμογή των κοινωνικών πολιτικών στις τοπικές ανάγκες, με έμφαση στην ψυχική υγεία και στην ενδυνάμωση των κοινοτήτων. - Μεταρρύθμιση και ενίσχυση των κοινωνικών δομών:
Προτείνεται ισχυρότερος ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θεσμοθέτηση συνεργασιών με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και διαφάνεια στην υλοποίηση των προγραμμάτων. - Δικαιότερη φορολογική και δημοσιονομική πολιτική:
Ζητείται αναθεώρηση του φορολογικού συστήματος ώστε να μειωθεί η ανισότητα, καθώς και κοινωνικά δίκαιες πράσινες και ψηφιακές πολιτικές που να μην αποκλείουν ευάλωτες ομάδες.
«Η φτώχεια δεν είναι αριθμός – είναι πραγματικότητα»
Το EAPN Greece τονίζει ότι η φτώχεια στην Ελλάδα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με οικονομικά μέτρα. Χρειάζεται πολιτική βούληση, συμμετοχική διακυβέρνηση και σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Η βιώσιμη κοινωνική ανάπτυξη, υπογραμμίζει η Έκθεση, εξαρτάται όχι μόνο από την οικονομία, αλλά από τη συμπερίληψη, την αλληλεγγύη και την κοινωνική δικαιοσύνη.
