Η Πρωτομαγιά συνδέεται τόσο με την άνοιξη όσο και με τους αγώνες των εργαζομένων για δικαιώματα και καλύτερες συνθήκες δουλειάς. Στην Ελλάδα και σε πολλές χώρες, τη μέρα αυτή γιορτάζουμε την αναγέννηση της φύσης, φτιάχνοντας στεφάνια με λουλούδια και στολίζοντας τις πόρτες των σπιτιών μας. Οι ρίζες της γιορτής πάνε πίσω σε αρχαίες παραδόσεις, ενώ το 1886 το Σικάγο βάφτηκε με το αίμα των εργατών που ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Η μέρα έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία και όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές.
Πρωτομαγιά: Η γιορτή της Άνοιξης μέσα στους αιώνες
Η πρώτη ημέρα του Μαΐου εορταζόταν ήδη από τους αρχαίους χρόνους ως σύμβολο της άνοιξης και της ευφορίας. Οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν τα Ανθεσφόρια, μια γιορτή αφιερωμένη στη Δήμητρα και την Περσεφόνη, όπου νεαρές κοπέλες στόλιζαν τα μαλλιά τους με λουλουδένια στεφάνια. Αυτή η γιορτή είχε ισχυρή συμβολική σύνδεση με τον κύκλο της ζωής, της φύσης και της γονιμότητας.
Στην προχριστιανική Ευρώπη, εορτές όπως το κελτικό Μπελτέιν και η Νύχτα του Walpurgis αποτελούσαν μορφές του εορτασμού της Πρωτομαγιάς. Αν και αυτές οι γιορτές άλλαξαν μορφή με τον εκχριστιανισμό, πολλά έθιμα επέζησαν, όπως ο χορός γύρω από το Γαϊτανάκι, ένα παγανιστικό έθιμο που αναπαριστά την ελικοειδή πορεία της φύσης προς την άνθηση.
Στη σύγχρονη Ελλάδα, η Πρωτομαγιά τιμάται με λουλουδένια στεφάνια, εξορμήσεις στη φύση και συμβολισμούς αναγέννησης — όμως, η ημέρα έχει και άλλη όψη, βαθιά πολιτική και κοινωνική.
Από τη γιορτή στη διαμαρτυρία: Η Εργατική Πρωτομαγιά
Η Εργατική Πρωτομαγιά καθιερώθηκε στη μνήμη των εργατών του Σικάγο, οι οποίοι το 1886 ξεσηκώθηκαν με το σύνθημα:
«Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».
Στις 1 Μαΐου εκείνου του έτους, 600.000 εργάτες σε όλες τις ΗΠΑ και 80.000 μόνο στο Σικάγο κατέβηκαν σε απεργία διεκδικώντας δικαιώματα και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Το αποκορύφωμα ήταν η αιματηρή καταστολή στην πλατεία Haymarket, όπου μια χειροβομβίδα και η απρόκλητη βία των αστυνομικών οδήγησαν σε νεκρούς και τραυματίες, ενώ ακολούθησαν καταδίκες και εκτελέσεις διαδηλωτών. Το γεγονός έμεινε στην ιστορία ως το “Ματωμένο Σικάγο”, ενώ το σκίτσο του “αναρχικού με τη βόμβα” έγινε παγκόσμιο σύμβολο δαιμονοποίησης των κοινωνικών αγώνων.
Η Πρωτομαγιά στην Ελλάδα: Δράμα, Καλλέργης, Θεσσαλονίκη
Στον ελληνικό χώρο, οι πρώτοι εργατικοί αγώνες καταγράφηκαν στη Δράμα του 1888, με αιτήματα μείωσης του ωραρίου των καπνεργατών. Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Αθήνα από τον Σταύρο Καλλέργη και το 1893 χιλιάδες εργάτες διαδήλωσαν για το οκτάωρο και την κρατική πρόνοια.
Στις 9 Μαΐου 1936, η καταστολή των διαδηλώσεων των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης κόστισε τη ζωή σε 12 ανθρώπους, ανάμεσά τους και ο 25χρονος Τάσος Τούσης, του οποίου η τραγική εικόνα στα χέρια της μητέρας του έγινε σύμβολο του πόνου και της αγωνιστικότητας, εμπνέοντας τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον εμβληματικό του «Επιτάφιο».
Η Πρωτομαγιά του 2010, στο φόντο της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, σημαδεύτηκε από μαζικές διαδηλώσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με χιλιάδες εργαζόμενους να αντιδρούν στις περικοπές, τις απολύσεις και τη λιτότητα που επέβαλαν οι δανειστές. Για πολλούς, η Πρωτομαγιά παραμένει ημέρα αντίστασης, όχι απλώς ανάμνησης.
Πηγή: Βικιπαίδεια
