Με κάθε λαμπρότητα η πόλη του Άργους τιμά τον προστάτη της Άγιο Πέτρο Επίσκοπο Άργους τον θαυματουργό. Την παραμονή της εορτής, στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Αγίου Πέτρου Άργους εψάλη Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός χοροστατούντος του Μητροπολίτη Αργολίδας Νεκτάριου.
Μετά την τελετή που έγινε με συγκεκριμένα μέτρα λόγω κορωνοϊού, πυροτεχνήματα έκαναν τη νύχτα μέρα στο Άργος.
Άγιος Πέτρος Άργους
Ο Επίσκοπος Άργους Πέτρος (852 – 922),Σημειοφόρος και Θαυματουργός, είναι Άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που επιτέλεσε επίσκοπος στην πόλη του Άργους κατά τον 10ο αιώνα. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη γύρω στα 852 και ήταν παιδί επταμελούς οικογένειας, τα μέλη της οποίας διακρινόταν για την ευσέβεια και την πίστη στο Θεό. Χαρακτηριστικό είναι πως όλα τα μέλη της οικογένειας ακολούθησαν το μοναχικό βίο, ενώ ο Πέτρος έχοντας ως πρότυπο τα μεγαλύτερα αδέλφια του, ήταν τόσο ασκητικός που “όλοι οι άλλοι μοναχοί μετεχειρίσθησαν αυτόν πρότυπον και παράδειγμα εις την αρετήν”.
Ο Άγιος Πέτρος είχε αδαμάντινο χαρακτήρα και διακρίνονταν για τη μόρφωση και τη ρητορική του δεινότητα, καθώς επίσης και για τα φιλάνθρωπα αισθήματά του. Γι΄ αυτό ο πατριάρχης Νικόλαος Μυστικός, εκτιμώντας τα προσόντα και την αρετή του μοναχού Πέτρου, θέλησε να τον χειροτονήσει επίσκοπο Κορίνθου. Ο Πέτρος όμως αρνήθηκε, αναλογιζόμενος το βάρος της κλήσης του, με αποτέλεσμα ο θρόνος να δοθεί στον αδελφό του Παύλο. Αργότερα κατέφυγε στην Κόρινθο, για να αποφύγει τον Πατριάρχη, ο οποίος ήθελε να τον χειροτονήσει επίσκοπο. Έτσι, όταν χήρεψε ο επισκοπικός θρόνος του Άργους, το 914, οι Αργίτες ζήτησαν τον Πέτρο για επίσκοπό τους και μπροστά στη επιμονή τους ο Πέτρος υποχώρησε και δέχτηκε. Το έργο του υπήρξε πολυποίκιλο. Συνέβαλλε καθοριστικά στην προστασία πληθυσμών, κατά την επιδρομή των Βουλγαρικών φύλων, ενώ εισήγαγε πλήθος ετεροδόξων στην εκκλησία. Το 920 μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, για να λάβει μέρος σε σύνοδο που είχε συγκαλέσει ο Νικόλαος Μυστικός επί Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου.
Ο βιογράφος του Αγίου μας πληροφορεί ότι κατά τη διάρκεια της επισκοπείας του στο Άργος, πραγματοποιούσε θαύματα, όπως διάσωση του λαού από λιμό, τη λύτρωση αιχμαλώτων από τους πειρατές, τη διάσωση κόρης διωκόμενης από κάποιο στρατηγό, τη θεραπεία δαιμονιζόμενης γυναίκας, με αποτέλεσμα να λάβει το προσωνύμιο του θαυματουργού. Κοιμήθηκε στο Άργος σε ηλικία 70 ετών και τάφηκε στο Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Όμως Φράγκοι και Ενετοί μετακίνησαν το ιερό λείψανο του Αγίου το 1421 και το μετέφεραν αρχικά στο Ναύπλιο και αργότερα στο Βατικανό. Ως υπεύθυνος μνημονεύεται ο Λατίνος επίσκοπος Σιγουντονάνης. Μετά όμως από προσπάθειες της Μητροπόλεως Αργολίδος και συντονισμένες ενέργειες του Μητροπολίτη Ιακώβου Β’ και του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου, τα Λείψανα του Αγίου, επιστρέφουν στην πόλη του Άργους.
Η μνήμη του εορτάζεται στις 3 Μαΐου.
Ιστορικά δεδομένα για την περίοδο που έδρασε
Η περίοδος στην οποία έζησε και ανέπτυξε την δραστηριότητα του ο Άγιος Πέτρος, είναι η αρχή της περιόδου ακμής του Βυζαντίου που κυρίως στην περίοδο των Μακεδόνων αυτοκρατόρων(867-1059) θα κορυφωθεί. Είχε προηγηθεί η μεγάλη κρίση του 7ου και 8ου αιώνα με την Εικονομαχία (726-843), την εγκατάσταση Σλάβων και Βουλγάρων στη Βαλκανική Χερσόνησο και τη στέψη του Καρλομάγνου ως αυτοκράτορα στη Δύση (800), γεγονός που σηματοδότησε την απαρχή της υποχώρησης της Βυζαντινής δύναμης στην Ιταλία και έπληξε την πολιτική του Βυζαντίουστην περιοχή αυτή. Από τον 9ο αιώνα η προηγούμενη κρίση θα οδηγήσει στη σταδιακή ωρίμανση του Βυζαντίου, στην ανασύσταση και ανόρθωση του κράτους και στη μεγάλη πνευματική αναγέννηση. Η ακμή αυτή εκδηλώνεται σε όλα τα επίπεδα της ζωής της βυζαντινής κοινωνίας και του κράτους. Ταυτόχρονα η διαδοχή ικανών αυτοκρατόρων και η αξιόλογη δράση σημαντικών πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών εξασφάλισαν την εδραίωση των δυναστικών θεσμών. Η νομοθετική δραστηριότητα, η σωστή οικονομική και κοινωνική πολιτική και η προσαρμογή της κρατικής μηχανής στις απαιτήσεις της εποχής συνέβαλαν στην άσκηση στιβαρής διοίκησης, ικανής να αντιμετωπίσει τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα αποτελεσματικά, και στην ανάπτυξη της οικονομίας, βασικής προϋπόθεσης για την οποιαδήποτε πολιτική(κοινωνική, οικονομική, εξωτερική κ.τ λ.).
Η αναγέννηση των γραμμάτων και η ισχυροποίηση της Βυζαντινής εκκλησίας, μετά την περιπέτεια της Εικονομαχίας εξασφάλισαν τις προϋποθέσεις για να μπορέσει το Βυζαντινό κράτος να εντάξει τους νέους λαούς (Βούλγαρους, Σλάβους-Μοραβούς, Ρώσους),που είχαν εμφανιστεί, στη σφαίρα της πολιτικής και πνευματικής του επιρροής. Λίγο μετά τη γέννηση του Αγίου Πέτρου(850) θα αναγορευθεί Πατριάρχης ο Φώτιος (858-867 και 877-886) στη διάρκεια της βασιλείας του Μιχαήλ του Γ΄ (842-867), που είναι ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου(820-867),και της έντονης παρουσίας του Βάρδα, θείου του Μιχαήλ και ικανότατου πολιτικού και στρατιωτικού ηγέτη. Ο Φώτιος υπήρξε μεγάλη πνευματική φυσιογνωμία και το σημαντικότερο επίτευγμά του υπήρξε ο εκχριστιανισμός των Σλάβων. Στη διάρκεια της άσκησης των πατριαρχικών καθηκόντων του θα γίνει και το πρώτο σχίσμα της Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας (867). Η πνευματική ακτινοβολία του Φωτίου, ο οποίος υπήρξε ο πιο αξιόλογος λόγιος και μελετητής των αρχαίων ελληνικών κειμένων στα πλαίσια της έντονης στροφής που παρατηρείται την περίοδο αυτή προς την αρχαία κληρονομιά, θα επηρεάσει την φυσιογνωμία του Αγίου Πέτρου. Ο μαθητής του Φωτίου Νικόλαος Μυστικός, δύο φορές Πατριάρχης του Βυζαντίου (901-907 και 912-925) θα τον επηρεάσει επίσης με την πρότασή του για να αναλάβει τη μητρόπολη της Κορίνθου, πρόταση που θα αρνηθεί αλλά θα ακολουθήσει τον αδελφό του Παύλο που θα χειροτονηθεί μητροπολίτης Κορίνθου.
Η συμβολή του Αγίου
Παρά την ακμή αυτή του Βυζαντίου η περιφέρεια δε φαίνεται να ελκύει το ενδιαφέρον των ιστορικών και χρονογράφων της εποχής. Στα πλαίσια αυτά και οι αναφορές στο Άργος είναι περιορισμένες. Η αναγέννηση του Βυζαντίου, που παρουσιάστηκε παραπάνω, στην Πελοπόννησο εκδηλώνεται κυρίως με την αναζωπύρωση της θρησκευτικής ζωής. Οι εποικισμοί των Σλάβων δε φαίνεται να ήταν σημαντικοί στην περιοχή και δεν επηρέασαν την οικονομική εξέλιξη της πόλης κατά την περίοδο των Μακεδόνων και των Κομνηνών στη συνέχεια. Τη μόνη πληροφορία και αυτή άκρως συγκεχυμένη για την πόλη του Άργους σε αυτή τη ζοφερή περίοδο μας τη δίδει πάλι το Χρονικόν της Μονεμβάσιας λέγοντας ότι φοβούμενοι τους Σλάβους «οι Αργείοι εν τη νήσω τη καλουμένη Ορόβη…μετώκησαν». Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων θα συμβάλει στην αφομοίωση τους προς τους ντόπιους. Στην ιεραποστολική αυτή προσπάθεια θα συμμετάσχει και το Άργος με επικεφαλής τον Άγιο Πέτρο Επίσκοπο Άργους και Ναυπλίου. Να σημειωθεί ότι το Άργος πολύ νωρίς ήταν επισκοπή και σύμφωνα με μια άποψη η ένωσής της με την επισκοπή του Ναυπλίου πρέπει να έγινε λίγα χρόνια μετά το 879. Το 1189 επί Ισαακίου Αγγέλου αποσπάσθηκε από την μητρόπολη της Κορίνθου και αποτέλεσε νέα μητρόπολη. Ταυτόχρονα η ανέγερση πλήθους εκκλησιών επιβεβαιώνει τη θρησκευτική, πνευματική και καλλιτεχνική ανάπτυξη της περιοχής. Με την πνευματική άνθηση του Άργους συνυφαίνεται και η οικονομική.
Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος (912-959), της Μακεδονικής Δυναστείας, στο έργο του «Περί Θεμάτων» κατατάσσει το θέμα της Πελοποννήσου έκτο στη σειρά ιεραρχήσεως στον Ελλαδικό χώρο και ανάμεσα σε σαράντα πόλεις το Άργος κατέχει μία από τις πέντε σπουδαιότερες θέσεις (τις άλλες κατέχουν η Κόρινθος, η Σικυών, η Σπάρτη και η Πάτρα). Σύμφωνα δε με το Χρονικόν του Μορέως το Άργος ήταν μία από τις δώδεκα καλύτερα οχυρωμένες θέσεις της Πελοποννήσου. Η οικονομική αυτή ανάπτυξη θα συνεχιστεί μέχρι την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204). Από το Βίο του Αγίου μαθαίνουμε ότι στη διάρκεια της επισκοπείας του
«Λιμός επίεζε την του Πέλοπος. Επί τοσούτω δε ταύτην υπεβόσκετο και κατέτρυχεν ,ως και τας οικίας, και τας στενωπούς, και άμφοδα και πλατείας, έτι δε και τα ύπαιθρα εμπλησθήναι νεκρών, μη των ζώντων εξικνούντων ετι τη γή κατακρύπτειν τα σώματα».
Ο λιμός αυτός διήρκεσε τρία χρόνια Η αντιμετώπιση του λιμού από τον Άγιο, που πέτυχε τη διατροφή ντόπιων και ξένων, εγγράφεται από το βιογράφο του στα θαύματά του. Ακόμη στις ομιλίες του Αγίου Πέτρου γίνεται λόγος για επιδρομές «αθέων Αγαρηνών» και «Σκυθών» ενώ στο Βίο του αναφέρονται πειρατικές δραστηριότητες των Κρητών που ανάγκαζαν τον Άγιο να εξαγοράζει με λύτρα τους αιχμαλώτους. Οι προαναφερόμενοι Αγαρηνοί και Κρήτες δεν ήταν άλλοι από τους Σαρακηνούς πειρατές που τρομοκρατούσαν τους πληθυσμούς των παραλιακών περιοχών της Πελοποννήσου(9ος και 10ος αιώνας). Αποτέλεσμα της δράσης των πειρατών ήταν η ερήμωση των νησιών και των παραλίων αστικών κέντρων, κάμψη της οικονομίας, πολιτιστική παρακμή και ανασφάλεια στη ναυσιπλοΐα. Χαρακτηριστικό γεγονός επίσης της περιόδου είναι η κατάληψη της Πελοποννήσου από βαρβάρους για τρία χρόνια. Κατά τις εκτιμήσεις των ερευνητών πρόκειται για ατάκτους Βουλγάρους του Συμεών που μετά την ειρήνευση με τους Βυζαντινούς, το 924, παρέμειναν στην Πελοπόννησο και αποχώρησαν αργότερα οικειοθελώς είτε εκδιώχθηκαν από βυζαντινό εκστρατευτικό σώμα. Το γεγονός αυτό αναφέρεται στο Βίο του Αγίου ως προφητεία που επαληθεύθηκε μετά το θάνατό του. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, συνθήκες ανάπτυξης και ακμής του Βυζαντίου, της περιφέρειας και του Άργους, έζησε και έδρασε ο Άγιος Πέτρος.
Η Εργογραφία του Αγίου
« Οι λόγοι του Πέτρου έχουν τον μανδύαν της αρχαίας ελληνικής και Πατερικής ρητορικής, την καλαισθησίαν της εποχής του ( της οποίας ο Άγιος ασφαλώς αποτελεί εν των καλλιτέρων δειγμάτων) οποία υπήρξε, την σοφίαν και την δογματικὴν κατάρτισιν τού Επισκόπου, την έμφυτον ρητορικὴν δύναμιν του έλληνος. Θαυμάσιον είναι το πλούσιον λεκτικόν του, το ήμερον, αισιόδοξον και πανηγυρικὸν ύφος του, η πλοκὴ του λόγου και η ευκολία της συζεύσεως πολλών και ποικίλων λογοτεχνικών σχημάτων, τα οποία, και αν φθάνουν ενίοτε εις κατάχρησιν και υπερβολήν, εν τούτοις γενικώς είναι επιτυχή και ικανὰ ν διεγείρουν ποικιλίαν συναισθηματικών αντιδράσεων εις τον αναγνώστην ή τον ακροατή».
Οι μέχρι σήμερα γνωστοὶ λόγοι του Αγίου είναι επτά.
• Εις την Σύλληψιν της Αγίας Άννης. Ευρέθη στην βιβλιοθήκη της μονής του Αγίου Βασιλείου στην Μεσσήνη Σικελίας. ( Αρχιμανδριτικὸ ασκητήριο του Σωτήρος).
• Επιτάφιος λόγος εις τον μακάριον Αθανάσιον, Επίσκοπον Μεθώνης. Ευρέθη στη βιβλιοθήκη της μονής του Αγίου Βασιλείου στην Μεσσήνη της Σικελίας. ( Αρχιμανδριτικὸ ασκητήριο του Σωτήρος).
• Εις τους Αγίους Αναργύρους Κοσμάν και Δαμιανόν. Ευρέθη στο Βατικανό.
• Εγκώμιον εις την Αγίαν Άννα. Ευρέθη στην μονή του Αγίου Σωτήρος της Μεσσήνης Σικελίας, αλλά και στον κώδικα 317 του Βατικανού μαζὶ με τον λόγο για τους Αγίους Αναργύρους και τέλος στην Εθνική Βιβλιοθήκη Αθηνών ( χειρόγραφο 485) το οποίον προέρχεται από την μονὴ του Αγίου Γεωργίου Μαλεσίνης Λοκρίδος.
• Εις τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Ευρέθη στην Καστοριά αλλά και στην μονὴ της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους.
• Εις τα Εισόδια της Θεοτόκου. Ευρέθη στην μονὴ του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου- υψηλού στην Λέσβο. Ίσως αντίγραφο του, υπάρχει στην μονὴ της Αγίας στην Άνδρο. Σε αυτόν όμως προηγείται ο Βίος των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού και έπεται ὁ βίος του Αγίου Νικήτα. Ὁ κώδικας της Λέσβου θεωρείται καλλίτερος και ορθογραφικά.
• Εγκώμιον εις την Αγίαν Μεγαλομάρτυρα του Χριστού Βαρβάρα. Ευρέθη στην μονὴ του Αγίου Ιωάννου του θεολόγου – υψηλού στην Λέσβο.
Τέλος, όπως προκύπτει από το εγκώμιο προς τον Άγιο Πέτρο του Θεοδώρου Νικαίας θα πρέπει να υπάρχει ένας ακόμη λόγος του Αγίου ὁ « περί φυγής» στον οποίο αναλύει τους λόγους της άρνησης Του να αναλάβει την ευθύνη του Αρχιερατικού αξιώματος. Είθε, ὁ Θεός να βοηθήσει ώστε στο μέλλον και άλλοι λόγοι τού Αγίου μας να ευρεθούν προς δόξαν Θεού και Εκκλησίας.
Τα θαύματα που του αποδίδονται
Στο βιβλίο του “Άγιος Πέτρος – Eπίσκοπος Άργους o θαυματουργός” ο αείμνηστος πρωτοπρεσβύτερος Ευάγγελος Στασινόπουλος αναφέρει: “Πολλά είναι τα θαύματα που γίνονται χάρις στην επέμβαση και την προσευχή του Αγίου. Αρχή του είναι το “μηδέν ειπείς το γεγονός”. Γι’ αυτό μας έχουν γίνει γνωστά λίγα περιστατικά, μα που φανερώνουν τη δύναμη της προσευχής και της μεσιτείας του Αγίου Πέτρου”.
- Στην Πελοπόννησο είχε πέσει μεγάλη πείνα. Τρώγοντας ρίζες και χλόη οι κάτοικοι προσπαθούσαν να επιζήσουν ενώ δεν είχαν δύναμη να θάψουν τους νεκρούς τους που γέμιζαν τους δρόμους. Ο Πέτρος ζήτησε από το Θεό έλεος και βοήθεια για το ποίμνιό του. Συγχρόνως συγκέντρωσε σιτάρι και γέμισε πιθάρια. Ζήτησε από τους αρτοποιούς να ψήσουν ψωμί και να το μοιράσουν στο λαό της πόλης και των χωριών. Ωστόσο, το αλεύρι με την προσευχή του Πέτρου δεν τελείωνε… Οι κατάπληκτοι αρτοποιοί ήθελαν να διαδώσουν το γεγονός αλλά δεν τους το επέτρεψε.
- Σαρακηνοί πειρατές έφτασαν στον αργολικό κόλπο με πλοίο στο οποίο είχαν πολλούς αιχμαλώτους με σκοπό να τους πουλήσουν ως σκλάβους. Οι αντιπρόσωποι του Επισκόπου έδωσαν χρήματα και εξαγόρασαν την ελευθερία των αιχμαλώτων. Οι πειρατές όμως δεν ελευθέρωσαν μια νέα γυναίκα την οποία ήθελαν για τον αρχηγό τους. Στην επιμονή των αντιπροσώπων του Επισκόπου, πήραν όλους τους σκλάβους στο καράβι και σάλπαραν. Ο Πέτρος, μόλις έμαθε το περιστατικό απομονώθηκε και προσευχήθηκε για ώρες… Αργά το βράδυ έφτασε η είδηση: Το πειρατικό κόλλησε σε ύφαλο και ένα κρατικό περιπολικό συνέλαβε τους πειρατές ελευθερώνοντας τους αιχμαλώτους.
- Μια μέρα, τρομαγμένη, κατέφυγε στο ιερό μια νεαρή γυναίκα. Την κυνηγούσε ένας στρατιωτικός. Αυτή ζήτησε την προστασία του Αγίου, ενώ ο στρατηγός που έπιασε την κοπέλα, άρχισε να υβρίζει. Ο Πέτρος του είπε: “Αν το Θεό δε φοβόμαστε, ούτε τους ανθρώπους θα ντραπούμε”. Και έφυγε… Τον στρατηγό σύντομα τον έπιασε φοβερό ρίγος και πυρετός. Έστειλε στρατιώτες και ζήτησε συγγνώμη από τον Άγιο. Παράλληλα, έδωσε εντολή να αφεθεί ελεύθερη η γυναίκα. Μετά τη συγγνώμη του, έφυγε ο πυρετός και το ρίγος.
- Μια μέρα, με δάκρυα στα μάτια, έπεσε στα πόδια του Πέτρου ένας δυστυχισμένος πατέρας και του ζήτησε βοήθεια. Η κόρη του ήταν δαιμονισμένη από την ημέρα του γάμου και δεν μπορούσε να αντικρίσει καθόλου τον άνδρα της. Μόλις τη συνάντησε ο Επίσκοπος, εκείνη έπεσε στο έδαφος και άφριζε. Ο Άγιος κάλεσε τους ιερείς του και τέλεσαν ιερό ευχέλαιο. Έδωσε εντολή στον πατέρα της να την αλείψει επί επτά ημέρες με το αγιασμένο λάδι. Την έβδομη ημέρα το δαιμόνιο έφυγε από τη γυναίκα.
