Βάρδα κι αράξαµε έγια-µόλα γεια σου καΐκι µου Άη Νικόλα.
Ασήµι γέµισες σπαρταριστό και τη χαρά σε σένα τη χρωστώ.
Άντε κι αράξαµε, άγκυρα ρίχτε κι όλοι τα χέρια σας µ’ αγάπη σφίχτε
Να µάσουµε τα κάτασπρα πανιά να βγάλουµε τα ψάρια στη στεριά.
Τώρα ας τραβήξουµε στ’ αρχοντικό µας χαρά να δώσουµε στο σπιτικό µας.
Και στην κοπέλα που µας αγαπά να δώσουµε φιλάκια ναυτικά.
Βάρδα κι, αράξαµε έγια-µόλα γεια σου καΐκι µου Άη Νικόλα
Πόσες γενιές δεν τραγούδησαν μαζί με τον Βασίλη Τσιτσάνη και τη Μαρίκα Νίνου αυτό το λαϊκό «τροπάριο» για τον Άγιο των ναυτικών και όλων των θαλασσινών. Τραγούδι που ξεχειλίζει από λυρισμό, ρυθμό και χαρά για την προστασία και τη βοήθεια που προσφέρει ο Άγιος στους εργάτες της θάλασσας και τις οικογένειές τους. Και πόσα άλλα τραγούδια της μουσικής μας παράδοσης δεν κάνουν έκκληση για βοήθεια και δεν εξυμνούν τη πατρική στοργή με την οποία έρχεται πάντα αρωγός στους ναυτικούς σε δύσκολες στιγμές. Γεμάτες είναι οι σελίδες της κλασικής μας λογοτεχνίας με νησιωτικές ιστορίες και σωτήριες παρεμβάσεις του Αγίου, όπως σημαντικές είναι και οι επικλήσεις στην προστασία του από το Πολεμικό μας Ναυτικό που γιορτάζει ταυτόχρονα με όλη τη χώρα τη μεγάλη ετούτη γιορτή. Να θυμίσουμε πως στο θρυλικό Αβέρωφ υπάρχει παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο που συνέδραμε στις νικηφόρες αποστολές απελευθέρωσης του Αιγαίου.
Στην Αργολίδα η μεγάλη αυτή εορτή συνδέεται ιστορικά με τις πολλές και σημαντικές ναυτικές κοινότητες (Ερμιόνη, Κρανίδι, Ναύπλιο, κ.ά), ενώ ιδιαίτερα φέτος η λαμπρότητα του εορτασμού θα συνδυασθεί με την αναγέννηση του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Ναυπλίου. Ο Ι.Ν. ανανεωμένος και λαμπερός θα διηγηθεί την ιστορία του που βγαίνει βαθιά μέσα από την ιστορία της βενετοκρατούμενης πόλης. Δεν πρόκειται μόνο για τη μεγάλη ιστορία της κατασκευής του το 1713 από τον Βενετό προβλεπτή του στόλου Αυγουστίνο Σαγρέδο και τα διαφορετικά στάδια μέσα από τα οποία φτάνει στις μέρες μας στη σημερινή του μορφή. Πρόκειται επίσης και κυρίως για τις αμέτρητες μικρές ιστορικές στιγμές που διαμορφώνουν την ιδιαιτερότητα του Ιερού Ναού, μορφοποιούν τον περιβάλλοντα χώρο, συμβάλλουν στο χρονικό προσδιορισμό της ναυπλιακής ανθρωπογεωγραφίας.
Η αποκατάσταση του Ι.Ν. μετά από μια περίοδο έργων λόγω των σοβαρών τεχνικών προβλημάτων που γνώρισε και το κλείσιμό του από το 2016, ανέδειξε έναν εικονογραφικό πλούτο που επιτρέπει στο εσωτερικό του ναού να λούζεται σε μια χρωματική πανδαισία. Παρ’ ότι οι εικόνες του εξαιρετικού τέμπλου αποδίδονται στον αναπλιώτη αγιογράφο Ιωάννη Δημάδη και τοποθετούνται χρονικά μετά τη δεύτερη μεγάλη ανακατασκευή του 1836, δηλαδή 1848-49, δεν γνωρίζουμε πολλά για τον ίδιο τον καλλιτέχνη εκτός από τις αναφορές που γίνονται από τον αείμνηστο Γεώργιο Αθ. Χώρα και από διάσπαρτες αναφορές σε κείμενα αγιογραφικής τέχνης. Η έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη πιθανόν να αποφέρει περισσότερες πληροφορίες για το πρόσωπο και το έργο. Το σημαντικό πάντως είναι η αποκατάσταση και ανάδειξη αυτού του αγιογραφικού πλούτου.
Στο σημείο αυτό, θα αναφέρω μια από τις πολλές μικρές ιστορίες που συνδέουν τον Ι.Ν. Αγ. Νικολάου Ναυπλίου με ένα άλλο ξωκλήσι της περιοχής τον Άγιο Νικόλαο τον «Κρασόχτιστο». Η ιστορία για το ξωκλήσι επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες και αναφέρεται στη θαλασσοταραχή από την οποία κινδύνευσε ένα πλοίο που μετέφερε κρασί από την Κρήτη. Ο καπετάνιος του, ζήτησε τη βοήθεια του Αγ. Νικολάου που έκανε το θαύμα του σώζοντας σκάφος και πλήρωμα και σε ανταπόδοση ο καπετάνιος έχτισε το ξωκλήσι στην περιοχή που σώθηκε το πλοίο χρησιμοποιώντας για τη λάσπη κρασί αντί για νερό που σπάνιζε. Μερικοί μάλιστα τοποθετούν τη διήγηση αυτή στην περίοδο της ενετοκρατίας. Άγνωστο βέβαια το πώς δημιουργήθηκε η λεζάντα αυτή, η οποία φαίνεται να μην έχει μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα. Κατά μια μαρτυρία (του εγγονού του καπετάνιου), το ιστιοφόρο ερχόταν φορτωμένο με ασβέστη όταν στη θέση χοντρο-κάβο της Καραθώνας σηκώθηκε δυνατός πουνέντες και κινδύνεψε το σκάφος. Ο καπετάν-Νικόλας ζήτησε τη βοήθεια του Αγίου βυθίζοντας την εικόνα του μέσα στα φουρτουνιασμένα νερά. Και το θαύμα έγινε! Την επομένη ο καπετάν Νικόλας πήγε στο χοντρο-κάβο με μαστόρους και έχτισε τον Αϊ-Νικόλα με κρασί επειδή το νερό ήταν ανέξοδο. Η ιστορία αυτή γίνεται το 1844 και η σχέση με τον Άγιο Νικόλαο Ναυπλίου είναι ότι ο ίδιος καπετάνιος θα δωρίσει στην εκκλησία, στις 20 Αυγούστου 1848, μια εικόνα ως ευχαριστία για την απόκτηση του πρώτου γιού του.
Ο Αγ. Νικόλαος αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες μορφές του χριστιανικού κόσμου. Είναι πρωτοχριστιανός επίσκοπος Μύρων (Μικρά Ασία) ελληνικής καταγωγής, γι’αυτό και ονομάζεται σε διάφορα κείμενα Νικόλαος Μύρων. Με την ευκαιρία της ιστορικής συνάντησης του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α΄ και του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ στη Νίκαια, να θυμίσουμε πως ο Άγιος Νικόλαος συμμετείχε το 325 μ.Χ. στην Α΄Οικουμενική Σύνοδο. Το κοινωνικό του έργο είναι τεράστιο και ο αγώνας του υπέρ των πτωχών και καταπιεσμένων μεγάλος. Αποδήμησε στις 6 Δεκεμβρίου 343. Το 1087 ναυτικοί υφάρπαξαν τα οστά του Αγίου από τα Μύρα και, παρά τις αντιδράσεις των ορθοδόξων, τα μετέφεραν στο Μπάρι της Ιταλίας όπου τοποθετήθηκαν στη Βασιλική του Αγίου Νικολάου, η οποία κατασκευάστηκε και θεμελιώθηκε τη χρονιά εκείνη ακριβώς για να τοποθετηθούν τα οστά του Αγίου.
Ο Ι.Ν. Αγ. Νικολάου ανανεωμένος και λαμπερός, βρίσκει και πάλι τη θέση του στην πόλη και πανηγυρίζει το διήμερο μεταξύ 5-6 Δεκεμβρίου 2025 σε μια από τις σημαντικότερες θρησκευτικές τελετές του έτους. Μαζί του γιορτάζει ο ναυτικός κόσμος της χώρας, οι κοινότητες και το Πολεμικό μας Ναυτικό.
(Γιώργος Κόνδης)
