Το στεγαστικό ζήτημα εξελίσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» για τα ελληνικά νοικοκυριά, με τις τιμές των ενοικίων να παραμένουν στα ύψη και τη διαθεσιμότητα ακινήτων να μειώνεται διαρκώς. Με ένα πακέτο μέτρων που στοχεύει στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών, η κυβέρνηση επιχειρεί να δώσει λύσεις, προσφέροντας κίνητρα για ανακαινίσεις, περιορισμούς στη βραχυχρόνια μίσθωση και νέα μοντέλα αξιοποίησης κτιρίων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Πελοπόννησο και την υπόλοιπη επαρχία παρουσιάζει η πρόβλεψη για τη διπλή επιστροφή ενοικίου, που αφορά 50.000 εκπαιδευτικούς, νοσηλευτές και γιατρούς που εργάζονται εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, σχεδιάζεται η αναβάθμιση κρατικών και δημοτικών κτιρίων σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, προκειμένου να διατεθούν ως κατοικίες σε δημόσιους υπαλλήλους, αξιοποιώντας κτίρια που μέχρι σήμερα ρήμαζαν.
Την προσπάθεια «ολιστικής προσέγγισης» του φλέγοντος ζητήματος της στεγαστικής κρίσης που επιχειρεί η κυβέρνηση, ανέλυσε η πολιτικός μηχανικός Έλενα Χατζηνικολάου, εστιάζοντας στις δομικές αλλαγές που επηρεάζουν τόσο τους ιδιώτες, όσο και τον κατασκευαστικό κλάδο.
Η κ. Χατζηνικολάου υπογράμμισε τη σημασία των κινήτρων που δίνονται σε διαφορετικά επίπεδα της αγοράς. Για τους ιδιώτες, το πρόγραμμα προβλέπει επιδοτήσεις για ανακαινίσεις που μπορούν να φτάσουν έως και το 90% του κόστους. Ωστόσο, η σημαντικότερη καινοτομία, που εμφανίζεται για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά, αφορά τη δυνατότητα που δίνεται στις κατασκευαστικές εταιρείες να δημιουργήσουν νέα διαμερίσματα ή να μετατρέψουν υφιστάμενα κτίρια σε οικιστικά, με μια βασική προϋπόθεση: την αποκλειστική τους διάθεση για ενοικίαση για μια περίοδο τουλάχιστον δέκα ετών.
Αυτή η στροφή εκτιμάται ότι θα αλλάξει την τρέχουσα τάση της αγοράς, η οποία μέχρι σήμερα εστίαζε κυρίως σε αγοραπωλησίες υψηλών ποσών που απευθύνονταν σε «μεγάλα πορτοφόλια». Το νέο μοντέλο ενδέχεται να ωθήσει τους κατασκευαστές προς φθηνότερα οικόπεδα και κατασκευές που δεν θα είναι απαραίτητα «υψηλής κλάσης», αλλά θα καλύπτουν τις ανάγκες της μίσθωσης.
Αλλαγή χρήσης και αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κτιρίων
Μια κρίσιμη παρέμβαση αναμένεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών για την αλλαγή χρήσης παλιών γραφείων και εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών κτιρίων σε κατοικίες. Όπως επεσήμανε η κ. Χατζηνικολάου, μέχρι σήμερα η διαδικασία αυτή ήταν χρονοβόρα, αλλά η νέα νομοθετική ρύθμιση αποσκοπεί στο να «ξεκλειδώσει» αυτά τα ακίνητα που παρέμεναν κλειστά επί δεκαετίες, παρά τη μεγάλη κοινωνική ανάγκη.
Η διασύνδεση με τη Golden Visa
Τα νέα μέτρα συνδέονται άμεσα και με το πρόγραμμα της Golden Visa, δημιουργώντας ένα πλαίσιο που συνδυάζει την οικονομική με την κοινωνική προσέγγιση. Συγκεκριμένα:
Ενώ το γενικό όριο της Golden Visa έχει ανέβει στις 800.000 ευρώ, για τα ακίνητα που θα μετατραπούν σε οικιστικά το τίμημα είναι στις 250.000 ευρώ.
Οι αγοραστές αυτών των ακινήτων δεν θα έχουν το δικαίωμα να τα διαθέσουν για βραχυπρόθεσμη μίσθωση (Airbnb).
Σύμφωνα πάντα με την κ. Χατζηνικολάου, η αγορά αναμένει εδώ και καιρό αυτές τις παρεμβάσεις, καθώς το «κοινωνικό αποτύπωμα» από την αξιοποίηση του ανεκμετάλλευτου κτιριακού αποθέματος είναι η προτεραιότητα στην παρούσα συγκυρία. Παρά τις όποιες επιφυλάξεις για την απόδοση των μέτρων στο παρελθόν, η ίδια εκτιμά ότι η συνδυαστική χρήση αυτών των εργαλείων θα έχει μεγαλύτερο βαθμό απόδοσης από τον σημερινό.
Παρά τη θετική υποδοχή των κινήτρων, εκπρόσωποι των μεσιτών και των ενοικιαστών εξέφρασαν επιφυλάξεις για το αν οι επιδοτήσεις θα οδηγήσουν τελικά σε μείωση των τιμών. Υπογραμμίστηκε η ανάγκη αυστηρού ελέγχου και εξειδίκευσης του «ανώτατου επιτρεπόμενου μισθώματος», ώστε τα κρατικά κίνητρα να μην απορροφηθούν από νέες αυξήσεις στα ενοίκια.
