Η Περιφέρεια Πελοποννήσου βρίσκεται σε πλήρη εγρήγορση για την υλοποίηση του έργου «Έξυπνες Γέφυρες Περιφερειών», ενός εθνικού σχεδίου που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ο στόχος είναι σαφής και επιτακτικός: η διασφάλιση της ασφάλειας των χρηστών και της λειτουργικής αξιοπιστίας των οδικών υποδομών.
Στο πλαίσιο της 6ης Εκτελεστικής Σύμβασης, η οποία υπεγράφη με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), η Περιφέρεια Πελοποννήσου εντάσσει αρχικά 21 κρίσιμες γέφυρες σε ένα σύστημα συνεχούς παρακολούθησης. Η επιλογή αυτή έρχεται να αντιμετωπίσει τη γήρανση των τεχνικών (πολλές γέφυρες χρονολογούνται από το ’50 έως το ’80) και τις αυξημένες καταπονήσεις από τα βαρέα οχήματα και τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ηχηρή παρέμβαση: Γιατί η πρόληψη είναι το κλειδί
Το πρόγραμμα των «έξυπνων» γεφυρών δεν είναι απλώς μια τεχνολογική αναβάθμιση, αλλά μια κρίσιμη παρέμβαση ασφαλείας, όπως υπογράμμισε η πολιτικός μηχανικός Έλενα Χατζηνικολάου σε τηλεοπτική της εμφάνιση στον περιφερειακό σταθμό της Αττικής Action24, αναφερόμενη στην ανάγκη εκσυγχρονισμού των γεφυρών της χώρας.
Η κυρία Χατζηνικολάου ανέδειξε το σοβαρό πρόβλημα της σταδιακής φθοράς, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη γέφυρα της Λεωφόρου Βουλιαγμένης στην Αττική. Όπως εξήγησε, η αποκάλυψη του χάλυβα στο οπλισμένο σκυρόδεμα της έδρασης είναι ένα σημάδι που οδηγεί σε απώλεια αντοχής του χάλυβα και, σε βάθος χρόνου, σε πιθανότητα κατάρρευσης και ατυχημάτων.
Η λύση της πρόληψης: «Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να επενδύουμε σε λύσεις που έχουν να κάνουν με την πρόληψη και όχι με τη θεραπεία», τόνισε η μηχανικός, δικαιολογώντας τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών όπως το RTSHM.
Σιδηροδρομικές γέφυρες: Το επόμενο μεγάλο στοίχημα. Εκτός από τις οδικές γέφυρες, η κυρία Χατζηνικολάου επέστησε την προσοχή στις σιδηροδρομικές γέφυρες, οι οποίες συχνά βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Με το σιδηροδρομικό δίκτυο να είναι παλαιωμένο και τον εκσυγχρονισμό των φορτηγών τρένων να συνεπάγεται μεγαλύτερα φορτία, η ανάγκη για άμεσες παρεμβάσεις και σε αυτή την κατηγορία γεφυρών είναι επιτακτική.
Ο ρόλος της τεχνολογίας και των μηχανικών
Η χρήση του συστήματος RTSHM στις γέφυρες της Αργολίδας και της υπόλοιπης Πελοποννήσου είναι η έμπρακτη εφαρμογή μιας νέας φιλοσοφίας: «Η τεχνολογία μας βοηθάει να αποτρέψουμε ατυχήματα. Είναι υπέρ αυτό που λέμε εμείς οι μηχανικοί ασφαλείας. Πρέπει να λειτουργούμε έτσι πλέον». Αυτό σημαίνει ότι «όλα αυτά… θα παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο», επιτρέποντας την επέμβαση «την κατάλληλη στιγμή και πριν είναι αργά».
Ποιες γέφυρες γίνονται «έξυπνες» στην Πελοπόννησο
Ενώ το συνολικό έργο στην Περιφέρεια Πελοποννήσου αφορά την παρακολούθηση 50 γεφυρών, τα πρώτα επίσημα στοιχεία προσδιορίζουν 21 συγκεκριμένες γέφυρες που αποτελούν την αιχμή του δόρατος της 6ης Εκτελεστικής Σύμβασης. Οι γέφυρες αυτές είναι ζωτικής σημασίας για την κυκλοφορία και την οικονομική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του έργου, οι 21 γέφυρες που εντάσσονται αρχικά για την εγκατάσταση του συστήματος δομικής παρακολούθησης (RTSHM) είναι οι εξής:
1. Γέφυρα Νο 9
2. Γέφυρα Νο 10
3. Γέφυρα Νο 14
4. Γέφυρα Νο 15
5. Γέφυρα Νο 16
6. Γέφυρα Νο 31
7. Γέφυρα Νο 42
8. Νέα Γέφυρα Κοσκάραγα (Μεσσηνία)
9. Γέφυρα ποταμού Άρι (Μεσσηνία)
10. Γέφυρα Παμίσου (Μεσσηνία)
11. Γέφυρα χειμάρρου Ινάχου (εκβολή) (Αργολίδα)
12. Γέφυρα χειμάρρου Ινάχου (Αργολίδα)
13. Γέφυρα χειμάρρου Ξεριά (Αγ. Βασίλειος) (Αργολίδα)
14. Νέα Γέφυρα ποταμού Ευρώτα (Νέα είσοδος Σπάρτης) (Λακωνία)
15. Γέφυρα ποταμού Ευρώτα (υφιστάμενη) (Λακωνία)
16. Νέα γέφυρα Πόρου (Λακωνία)
17. Γέφυρα Κάστορος (Λακωνία)
18. Ποταμογέφυρα (Λούσιος) (Αρκαδία)
19. Λεωνίδιο – Πλάκα – Πούληθρα (Αρκαδία)
20. Γέφυρα Αλφειού Καρύταινας (Αρκαδία)
21. Γέφυρα Ελώνας (Δάφνωνας) (Λακωνία)
Οι “έξυπνες” γέφυρες της Αργολίδας
Η Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας συμμετέχει με τρεις κρίσιμες γέφυρες στην αρχική φάση του έργου, όλες σε σημαντικά υδάτινα ρεύματα:
- Γέφυρα χειμάρρου Ινάχου (εκβολή)
- Γέφυρα χειμάρρου Ινάχου
- Γέφυρα χειμάρρου Ξεριά (Αγ. Βασίλειος)
Η επιλογή αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της πρόληψης σε περιοχές με έντονη υδρογραφία, όπου οι γέφυρες δέχονται μεγάλη καταπόνηση τόσο από την κυκλοφορία όσο και από την ορμή των χειμάρρων, ειδικά σε περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων.
Να σημειωθεί ότι τον Ιούνιο 2024, εγκρίθηκε από την Περιφερειακή Επιτροπή της Περιφέρειας Πελοποννήσου, το σχέδιο σύμβασης με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) για την παρακολούθηση 50 γεφυρών στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ασφάλειας των κινουμένων και τον έγκαιρο εντοπισμό πιθανών στατικών προβλημάτων. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Αναπληρωτής Περιφερειάρχη, Χρήστος Λαμπρόπουλος, δήλωσε: «Βασική μας επιδίωξη είναι η εξασφάλιση της ασφάλειας των κινουμένων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και των χρηστών των γεφυρών», ενώ τόνισε ότι «δεν επιβαρύνεται οικονομικά η Περιφέρεια Πελοποννήσου, καθώς πρόκειται για ευρωπαϊκά χρήματα που έχει εξασφαλίσει η Κυβέρνηση».
Η μεθοδολογία RTSHM: Η τεχνολογία της ασφάλειας
Το σύστημα RTSHM (Real Time Structural Health Monitoring) που εγκαθίσταται στις έξυπνες γέφυρες της Πελοποννήσου και της Αργολίδας είναι η απάντηση στην ανάγκη για πρόληψη. Μέσω της ενοργάνισης (42 καταγραφικοί σταθμοί με σύστημα αδιάλειπτης επικοινωνίας με την ενιαία διαδικτυακή πλατφόρμα, 252 αισθητήρες μέτρησης ανηγμένης αξονικής παραμόρφωσης (παραμορφωσίμετρα), 42 αισθητήρες μέτρησης επιτάχυνσης (δονησιογράφους), 5 αισθητήρες μέτρησης της στάθμης υδάτων, 42 αισθητήρες μέτρησης θερμοκρασίας περιβάλλοντος), οι αρμόδιες υπηρεσίες λαμβάνουν άμεσα δεδομένα για:
- Παραμορφώσεις / Τάσεις
- Δυναμική Απόκριση / Κραδασμοί
- Βάρος διερχόμενων οχημάτων
Αναλυτικότερα, θα εφαρμοστεί η πρακτική της ενόργανης παρακολούθησης των γεφυρών, βάσει σύγχρονων διαδικασιών και μεθοδολογιών άμεσης αξιολόγησης (Smart Assessment Procedures ή «SAP»), η οποία θα αξιολογεί άμεσα την στατική και τη λειτουργική επάρκεια των γεφυρών. Έτσι, επιδιώκεται η παροχή υπηρεσιών ελέγχου του ρυθμού φθοράς για την αποτελεσματική συντήρηση γεφυρών, με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών, όπως το Ίντερνετ των πραγμάτων (IOT). Οι πληροφορίες που σχετίζονται με την κατάσταση των γεφυρών, θα καταγράφονται και θα επεξεργάζονται με ειδικούς αλγόριθμους που υπολογίζουν την απόκριση των γεφυρών και θα είναι διαθέσιμες σε εξειδικευμένους μηχανικούς, οι οποίοι θα είναι αρμόδιοι για τη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των γεφυρών και την πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων. Όλες οι υποδομές γεφυρών θα εξοπλιστούν με ειδικά συστήματα μέτρησης της δομικής απόκρισης, αισθητήρες / τεχνολογίας ΙοΤ που θα μετρούν και θα καταγράφουν τις απαραίτητες πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο με σύγχρονες και αποδεκτές τεχνολογικές μεθόδους.
Η ανάλυση αυτών των δεδομένων επιτρέπει την άμεση αξιολόγηση της στατικής επάρκειας (SAP) και την έγκαιρη πρόβλεψη αστοχιών, μετατρέποντας τις 21 γέφυρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Αργολίδας, σε ασφαλείς και ανθεκτικές υποδομές για τις επόμενες δεκαετίες.
