Συνεχής μείωση του πληθυσμού, υπογεννητικότητα, γήρανση και μαζική φυγή νέων συνθέτουν τη δραματική εικόνα της Ελλάδας των επόμενων δεκαετιών, σύμφωνα με νέα ανάλυση του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η έκθεση, την οποία υπογράφει η Ιφιγένεια Κοκκάλη, επίκουρη καθηγήτρια και διευθύντρια του εργαστηρίου, καταγράφει με ανησυχητικά στοιχεία τη δημογραφική κρίση της χώρας, επισημαίνοντας ότι μέχρι το 2050 αναμένεται περαιτέρω συρρίκνωση πληθυσμού, ραγδαία γήρανση και συνεχώς αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων.
Βασικά σημεία της μελέτης:
- Το 2023 καταγράφηκαν μόλις 72.300 γεννήσεις, σχεδόν οι μισές σε σχέση με τη δεκαετία του ’50-’70.
- Ο πληθυσμός της χώρας έχει μειωθεί κατά περίπου 500.000 άτομα την τελευταία δεκαετία.
- Ο δείκτης γονιμότητας παραμένει μόλις στο 1,3-1,4 παιδιά ανά γυναίκα, κάτω από το όριο αναπλήρωσης των γενεών (2,07).
- Η ατεκνία αφορά 1 στα 5 άτομα που γεννήθηκαν γύρω στο 1980.
- Οι άνω των 65 ετών είναι 1 εκατομμύριο περισσότεροι από τα παιδιά ηλικίας 0-14.
Αιτίες και κοινωνικές προεκτάσεις
Η ανάλυση δεν περιορίζεται σε δημογραφικούς δείκτες, αλλά καταδεικνύει τις βαθύτερες κοινωνικές αιτίες της κρίσης:
- Η φυγή των νέων δεν οφείλεται αποκλειστικά στην οικονομική κρίση, αλλά κυρίως στην έλλειψη αξιοκρατίας, την υποβάθμιση της εργασίας και τις απουσίες προοπτικής.
- Το στεγαστικό πρόβλημα επιδεινώνει την κατάσταση, καθυστερώντας τη δημιουργία οικογένειας και την απόκτηση παιδιών.
- Η γήρανση του πληθυσμού συντελείται ταυτόχρονα με την αύξηση της ηλικίας τεκνοποίησης και την καθυστέρηση της αποχώρησης των νέων από την οικογενειακή εστία.
Πότε ξεκίνησε η πτώση
Η πληθυσμιακή πτώση ξεκίνησε μετά το 2011, καθώς την προηγούμενη εικοσαετία (1991-2010) η είσοδος αλλοδαπών μετανάστων είχε συμβάλει στην πληθυσμιακή αύξηση κατά περίπου 795.000 άτομα. Με την κρίση του 2010, οι μετανάστες άρχισαν να αποχωρούν, ενώ χιλιάδες νέοι Έλληνες ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο.
Το μεγάλο διακύβευμα
Η ανάλυση καταλήγει πως αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα οι δομικές κοινωνικές ανισορροπίες, η υπογεννητικότητα και η μείωση του πληθυσμού δεν θα αναστραφούν.
Χρειάζονται τολμηρές πολιτικές σε εργασία, στέγαση, παιδεία και κοινωνική υποστήριξη, ώστε να καταστεί η Ελλάδα ξανά ελκυστική για τους νέους και τις οικογένειες.
