Η Αρχαία Μεσσήνη είναι ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, παγκοσμίως αναγνωρισμένος για τη μνημειακή του πληρότητα, τη συνεχή ανασκαφική και αναστηλωτική δραστηριότητα, και την πολιτισμική του ακτινοβολία. Κι όμως, η σύγχρονη πόλη της Μεσσήνης, παρότι φέρει το ίδιο όνομα, παραμένει ουσιαστικά αποκομμένη – γεωγραφικά, λειτουργικά και τουριστικά – από αυτό το μοναδικό πλεονέκτημα.
Πώς μπορεί λοιπόν η Μεσσήνη να μετατρέψει αυτόν τον αρχαιολογικό πλούτο σε μοχλό ανάπτυξης; Η απάντηση δεν είναι ούτε θεωρητική ούτε ρομαντική: είναι πρακτική. Με στοχευμένες δράσεις, μικρές επενδύσεις και πολιτική βούληση, η πόλη μπορεί να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στον πολιτιστικό και τουριστικό χάρτη της Μεσσηνίας.
1. Δημιουργία Πολιτιστικού Διαδρόμου: Μεσσήνη – Αρχαία Μεσσήνη
Η φυσική απόσταση (περίπου 20 χλμ) μπορεί να γεφυρωθεί με την έννοια του «πολιτιστικού διαδρόμου». Ένα σταθερό, τακτικό δρομολόγιο πολιτιστικού λεωφορείου, τύπου shuttle bus, θα μπορούσε να συνδέει καθημερινά το κέντρο της Μεσσήνης με τον αρχαιολογικό χώρο, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες ή κατά τις ημέρες εκδηλώσεων στο αρχαίο θέατρο.
Στόχος: Μετατροπή της Μεσσήνης σε βάση διαμονής για επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου, με πακέτα περιηγήσεων, διαμονής και εστίασης.
2. Δημιουργία Τοπικού Κέντρου Ερμηνείας & Εμπειρίας Αρχαίας Μεσσήνης
Η πόλη της Μεσσήνης μπορεί να φιλοξενήσει ένα Κέντρο Ερμηνείας (Interpretation Center), όπου ο επισκέπτης θα ξεκινά την εμπειρία του πριν πάει στον αρχαιολογικό χώρο. Μέσα από διαδραστικές εκθέσεις, ψηφιακές προβολές, μακέτες και τοπικά ευρήματα, η σύγχρονη πόλη θα αναλάβει ενεργό ρόλο στην αφήγηση της ιστορίας.
Στόχος: Αύξηση του χρόνου παραμονής των επισκεπτών στην πόλη και ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.
3. Συνδιοργάνωση Εκδηλώσεων – Πολιτιστική Συνέργεια
Αρκετές πολιτιστικές δράσεις (συναυλίες, θεατρικά, διαλέξεις) θα μπορούσαν να έχουν διπλό επίκεντρο: το αρχαίο θέατρο για την κύρια εκδήλωση και τη σύγχρονη πόλη για συμπληρωματικές δράσεις (π.χ. παραστάσεις δρόμου, τοπικές αγορές, γευσιγνωσίες, προβολές ντοκιμαντέρ).
Στόχος: Ανάδειξη της Μεσσήνης ως ζωντανού πολιτιστικού κόμβου.
4. Δικτύωση με Επιχειρήσεις και Τοπικούς Παραγωγούς
Η Μεσσήνη διαθέτει σημαντική αγροτική παραγωγή και ενδιαφέρουσες γαστρονομικές προτάσεις. Μπορεί να αναπτυχθεί ένα τοπικό brand “Αρχαία Γεύση – Σύγχρονη Παράδοση” που θα δένει προϊόντα (ελαιόλαδο, μέλι, κρασί, παστέλι κ.λπ.) με την ιστορία της περιοχής.
Στόχος: Δημιουργία τοπικών προϊόντων εμπνευσμένων από την Αρχαία Μεσσήνη και πώλησή τους τόσο στην πόλη όσο και στον αρχαιολογικό χώρο.
5. Ενίσχυση του Αφηγηματικού Συνδέσμου: «Η Μεσσήνη τότε και τώρα»
Με θεματικά φυλλάδια, διαδραστικά QR signs στην πόλη, εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας (AR) και σχολικά προγράμματα, μπορεί να χτιστεί ένας αφηγηματικός δεσμός μεταξύ του χθες και του σήμερα.
Στόχος: Η Μεσσήνη να γίνει ενεργό κομμάτι της πολιτιστικής αφήγησης και όχι απλώς γεωγραφικό στίγμα.
6. Προώθηση του Θρησκευτικού & Περιηγητικού Τουρισμού
Η παρουσία σημαντικών μνημείων στη Μεσσήνη (π.χ. εκκλησίες, μοναστήρια, ο ποταμός Πάμισος) μπορούν να ενταχθούν σε μικτές περιηγητικές διαδρομές: «Αρχαία Ιστορία και Βυζαντινή Κληρονομιά», που ξεκινούν από την πόλη και καταλήγουν στον αρχαιολογικό χώρο ή αντίστροφα.
Συμπέρασμα
Η Αρχαία Μεσσήνη δεν είναι “μακριά” από τη Μεσσήνη. Η πραγματική απόσταση είναι στρατηγική και όχι γεωγραφική. Με κατάλληλο σχεδιασμό, ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και στοχευμένες παρεμβάσεις, η πόλη μπορεί να επανασυνδεθεί δημιουργικά με την πολιτιστική της ρίζα. Όχι μόνο ως «γείτονας» ενός μεγάλου αρχαιολογικού χώρου, αλλά ως ζωντανό πολιτιστικό κύτταρο που σέβεται, αφηγείται και ζει την ιστορία της.
Γιάννης Λάσκαρης.
