Στις μέρες μας, που η ιστορική συνείδηση εξαντλείται συχνά σε επετείους και πανηγύρια, είναι ευτύχημα όταν ένας δημιουργός, όπως ο Γιάννης Σμαραγδής, στρέφει το βλέμμα του προς τον πυρήνα της νεοελληνικής ταυτότητας. Η νέα του ταινία με θέμα τον Ιωάννη Καποδίστρια, γυρίζεται και στο Ναύπλιο, στην καρδιά της Παλιάς Πόλης. Όχι τυχαία.
Το Ανάπλι δεν επιλέχθηκε ως σκηνικό, αλλά ως πρόσωπο της ιστορίας. Εδώ ακούστηκε για πρώτη φορά επί ελληνικού εδάφους η λέξη «κυβέρνηση». Εδώ χτίστηκε, πέτρινο με πέτρινο, το πρώτο κράτος της ελευθερίας μας. Κι εδώ, στους ίδιους δρόμους, γυρίζεται σήμερα μια ταινία που φιλοδοξεί να αποτυπώσει την προσωπικότητα του Καποδίστρια – αυτού του πολιτικού-ιεραπόστολου που «έδωσε το είναι του», χωρίς ποτέ να το πουλήσει.
Η ταινία Καποδίστριας, με διεθνές κύρος και προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 7 εκατομμύρια ευρώ, θα προβληθεί στη Νέα Υόρκη το φθινόπωρο του 2025. Κι όμως, την ίδια στιγμή, στον ίδιο τόπο, η καθημερινή πραγματικότητα μαρτυρά την εγκατάλειψη.
Η Παλιά Πόλη του Ναυπλίου, τυπικά προστατευόμενη από το Προεδρικό Διάταγμα του 1988, ουσιαστικά είναι έρμαιο μιας ανεξέλεγκτης και αυθαίρετης τουριστικοποίησης. Τα διατηρητέα ακίνητα είτε μετατρέπονται χωρίς όρους σε εμπορικά καταλύματα, είτε αφήνονται στην τύχη τους. Οι δρόμοι καταλαμβάνονται από σταθμευμένα οχήματα – ακόμη και σε πλατείες και μνημεία. Οι κάτοικοι, αντί για συμπαραστάτες της κληρονομιάς, μετατρέπονται σε περιττή λεπτομέρεια για τις αρχές.
Το γύρισμα μιας ταινίας δεν είναι αφορμή για τουριστική διαφήμιση. Είναι υπενθύμιση. Ότι η ιστορία απαιτεί συνέχεια και συνέπεια. Ότι μια πόλη που γυρίζεται σαν ταινία, πρέπει πρώτα να λειτουργεί σαν πόλη – με νόμους, φροντίδα, σεβασμό.
Αν το Ναύπλιο είναι αρκετά σπουδαίο για να προβάλλει διεθνώς την προσωπικότητα του Καποδίστρια, τότε είναι αρκετά σπουδαίο και για να προστατεύεται – όχι περιστασιακά, αλλά συστηματικά. Όχι με εφέ, αλλά με θεσμούς. Όχι μόνο με φώτα συνεργείων, αλλά με πράξεις διοίκησης.
Αλλιώς, δεν μένει παρά να δούμε την ίδια την πόλη να γίνεται… σκηνικό της παρακμής. Και κανένας σκηνοθέτης δεν θα τη σώσει τότε. Θα είναι αργά.
