Εδώ και περίπου δύο χρόνια ασχολούμαι εντατικά με την εκμάθηση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης (AI για τους φίλους). Τότε που κάποιοι μου έλεγαν με μισό χαμόγελο: “Καλά, σοβαρά τώρα; Το AI είναι για χαζούς!” Ε, λοιπόν, αν είμαι χαζή επειδή θέλω να καταλαβαίνω τι έρχεται και πώς να το χρησιμοποιώ προς όφελός μου, τότε δηλώνω με περηφάνια… χαζή!
Γράφει η Φωτεινή Δασακλή*
Σήμερα, σχεδόν δύο χρόνια μετά, τα ίδια πρόσωπα με ρωτάνε “πώς μπαίνω στο ChatGPT;”, “τι είναι το Midjourney;”, “πώς κάνω παρουσίαση με το SlidesAI;”. Ξαφνικά, το AI έγινε της μόδας, αλλά το θέμα δεν είναι να κάνουμε επίδειξη σε νέα gadgets. Το θέμα είναι πολύ πιο σοβαρό: πρέπει να μάθουμε να ζούμε και να δουλεύουμε μαζί με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Και μάλιστα, από τα σχολικά θρανία μέχρι τις αίθουσες συνεδριάσεων.
Γιατί τώρα;
Γιατί κανονικά έπρεπε από χθες να ξεκινήσουμε την εκπαίδευση. Όχι αύριο. Όχι όταν “κάποιος μας το ζητήσει”. Τώρα.
Εργαζόμενοι, μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, όλοι. Όπως κάποτε μάθαμε υπολογιστές, Word και Excel, έτσι τώρα πρέπει να μάθουμε πώς λειτουργεί το ChatGPT, τι μπορεί να κάνει το DALL·E, ποιος είναι ο ρόλος του Notion AI και τι στο καλό είναι το RunwayML.
Εργαλεία για αρχάριους
ChatGPT: Γράφει κείμενα, λύνει ασκήσεις, εξηγεί έννοιες, διορθώνει email, γράφει σενάρια, δημιουργεί κουίζ, σε βοηθάει να σκεφτείς. Είναι σαν ένας ψηφιακός “φίλος” με εγκυκλοπαιδική γνώση και καλή διάθεση. Θέλει βέβαια προσοχή γιατί καμιά φορά μπορεί να κάνει και λάθη.
DALL·E / Midjourney: Φτιάχνεις εικόνες με λέξεις! Του λες “βάτραχος που παίζει βιολί στΟ φεγγάρι” και σου το ζωγραφίζει. Χρήσιμο για γραφίστες, εκπαιδευτικούς, και γιατί όχι, για γονείς που θέλουν να εντυπωσιάσουν τα παιδιά τους.
RunwayML: Επεξεργάζεται βίντεο, μετατρέπει σενάρια σε animation, κάνει deepfake (με σύνεση παρακαλώ!), αφαιρεί φόντο και προσθέτει φαντασία!
SlidesAI.io: Φτιάχνει επαγγελματικές παρουσιάσεις με τρεις προτάσεις. Αντί για τις 45 διαφάνειες που ετοίμαζες με ιδρώτα, τώρα έχεις όμορφο αποτέλεσμα σε 5 λεπτά.
IBM Watson Studio: Επιτρέπει σε επιχειρήσεις να κάνουν προβλέψεις βάσει δεδομένων (π.χ. πότε ένας πελάτης είναι πιθανό να ακυρώσει μια υπηρεσία). Είναι ιδανικό για αναλύσεις σε πωλήσεις, HR και marketing.
Σχολεία και επιχειρήσεις
Στο σχολείο, η εκπαίδευση στην Τεχνητή Νοημοσύνη δεν πρέπει να περιορίζεται σε μια ώρα πληροφορικής την εβδομάδα. Οι μαθητές πρέπει από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Δημοτικού να μάθουν πώς να συνεργάζονται με την τεχνητή νοημοσύνη, πώς να την αξιοποιούν στη μάθηση, πώς να την κρίνουν, πώς να την “ελέγχουν” (αν μπορούμε να μιλήσουμε για έλεγχο). Αλλιώς θα την “καταναλώνουν” άκριτα και αυτό είναι επικίνδυνο.
Στις επιχειρήσεις, αντί να φοβόμαστε ότι το AI θα μας πάρει τη δουλειά, ας το μάθουμε για να γίνουμε πιο παραγωγικοί, πιο δημιουργικοί, πιο απαραίτητοι. Ο εργαζόμενος που ξέρει να δουλεύει με AI δεν αντικαθίσταται εύκολα. Ο εργαζόμενος που το αγνοεί… μάλλον κινδυνεύει.
Ευκαιρίες, αλλά και προσοχή!
Η Τεχνητή Νοημοσύνη ανοίγει πόρτες, προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες, περισσότερη δημιουργικότητα, νέες δουλειές (ναι, δημιουργεί δουλειές επίσης), γρηγορότερα αποτελέσματα. Μπορεί να μειώσει ανισότητες, να βοηθήσει την έρευνα, να κάνει τη γραφειοκρατία παιχνιδάκι.
Αλλά έχει και σκοτεινές πλευρές. Ψευδείς πληροφορίες, deepfakes, αυτοματισμοί που καταργούν θέσεις εργασίας, μοντέλα που “μαθαίνουν” από μεροληπτικά δεδομένα. Γι’ αυτό και η εκπαίδευση είναι το πιο δυνατό μας όπλο: όχι απλώς για να χρησιμοποιούμε την Τεχνητή Νοημοσύνη, αλλά για να την καταλαβαίνουμε.
Συνοψίζοντας
Δεν έχει νόημα να γυρίσουμε την πλάτη σε κάτι που ήδη βρίσκεται γύρω μας, στο κινητό μας, στο email μας, στις εργασίες μας. Η λύση δεν είναι να αγνοήσουμε το AI, αλλά να το αγκαλιάσουμε με μάτια ανοιχτά.
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, να μαθαίνουμε στο σχολείο, στο σπίτι, στο γραφείο, στον καφέ. Κι αν κάποιος ακόμα νομίζει ότι το AI είναι για χαζούς… πείτε του πως οι χαζοί του 2023 είναι οι έξυπνοι του 2025 και του μέλλοντος, και μάλλον μπορούν και να το αποδείξουν!
Είμαι σίγουρη πως θα συμφωνεί και το ChatGPT…
*Φωτεινή Δασακλή: Εκπαίδευση, Ανθρώπινο Δυναμικό, Πολιτικές Απασχόλησης
