Μπορεί το καλοκαίρι να φέρνει στο νου εικόνες θάλασσας και ξεκούρασης, όμως για εκατομμύρια Ευρωπαίους – και ιδίως για τους Έλληνες – η δυνατότητα μιας εβδομάδας διακοπών παραμένει απλώς ένα όνειρο. Κι αυτό δεν είναι υπερβολή, αλλά αριθμοί.
Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της Eurostat, το 46% των Ελλήνων δηλώνει ότι δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά ούτε μία εβδομάδα διακοπών το χρόνο. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο τοποθετεί τη χώρα μας στη δεύτερη χειρότερη θέση. Μόνο η Ρουμανία έχει υψηλότερα ποσοστά.
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η μέση αδυναμία πρόσβασης σε διακοπές φτάνει το 27%, με τη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη να διατηρεί χαμηλά ποσοστά:
- Λουξεμβούργο: Το 8,9% δεν μπορεί να πάει διακοπές.
- Σουηδία: Μόλις το 11,6% των πολιτών δηλώνει ότι δεν μπορεί να φύγει για διακοπές.
- Ολλανδία: 13%.
Αντιθέτως, στις χώρες του Νότου και της Ανατολικής Ευρώπης, το φαινόμενο έχει πάρει χαρακτηριστικά κοινωνικής κρίσης.
Η οικονομική δυνατότητα να κάνει κάποιος διακοπές δεν είναι απλώς θέμα πολυτέλειας. Όπως εξηγούν κοινωνιολόγοι και αναλυτές της αγοράς εργασίας, πρόκειται για δείκτη κοινωνικής συνοχής και ευημερίας.
Η αποστέρηση αναψυχής και ξεκούρασης επιδρά αρνητικά στη σωματική και ψυχική υγεία, στην παραγωγικότητα και – τελικά – στην ίδια τη λειτουργία του κοινωνικού ιστού.
Τι λένε πολίτες από την Πελοπόννησο – Μαρτυρίες ζωής
Το anagnostis.org κατέγραψε αντιπροσωπευτικές φωνές από την Πελοπόννησο. Οι μαρτυρίες είναι αποκαλυπτικές:
Μαρία Π., 52 ετών, ιδιωτική υπάλληλος από την Τρίπολη: «Έχω να πάω πραγματικές διακοπές πάνω από δέκα χρόνια. Αν τύχει και φύγουμε με τον άντρα μου, είναι για ένα Σαββατοκύριακο στο χωριό. Με δικά μας φαγητά, καμία έξοδο. Δεν υπάρχει πια χώρος για διακοπές όταν έχεις δάνεια και παιδιά να σπουδάζουν.»
Γιάννης Θ., 61 ετών, συνταξιούχος από το Ναύπλιο: «Με 840 ευρώ σύνταξη, πληρώνεις ΕΝΦΙΑ, ρεύμα και φάρμακα και μετά μένεις μέσα. Διακοπές έκανα όσο εργαζόμουν. Τώρα, αν πάω μέχρι το Κιβέρι για καμιά μισή ώρα μπάνιο, το θεωρώ πολυτέλεια.»
Αθηνά Μ., 36 ετών, μητέρα δύο παιδιών από το Άργος: «Τα παιδιά μου είναι 7 και 9. Δεν έχουν πάει ποτέ σε ξενοδοχείο. Οι “διακοπές” μας είναι να κοιμόμαστε στο σπίτι της γιαγιάς στην Καρυά. Δεν νιώθω άσχημα που δεν μπορούμε – νιώθω οργή που μας λένε πως η οικονομία πάει καλά ενώ ο κόσμος δεν μπορεί να πάρει ανάσα.»
Νίκος Σ., 43 ετών, ελεύθερος επαγγελματίας στην Πύλο: «Το καλοκαίρι δουλεύω περισσότερο από ποτέ – και πάλι δεν μου περισσεύουν χρήματα. Ο τουρισμός δίνει την ψευδαίσθηση ευημερίας, αλλά οι ντόπιοι δεν μπορούν να μπουν ούτε για καφέ στα μέρη που κάποτε μεγάλωσαν.»
Οι συνέπειες για το μέλλον
Όταν σχεδόν οι μισοί πολίτες μιας χώρας δεν έχουν πρόσβαση σε μια ελάχιστη πολυτέλεια όπως οι διακοπές, η κοινωνική κόπωση συσσωρεύεται. Οι ανισότητες βαθαίνουν, η παραγωγικότητα φθίνει και το αίσθημα του «ανήκειν» αποδυναμώνεται.
Οι αριθμοί της Eurostat δεν είναι απλά στατιστικά δεδομένα. Είναι καθρέφτης μιας κοινωνίας που έχει μάθει να ζει χωρίς ανάσα, χωρίς παύση, χωρίς δικαίωμα σε μια βδομάδα χαλάρωσης κάτω από τον ήλιο της ίδιας της πατρίδας της.
