Η αιφνιδιαστική διακοπή λειτουργίας της σελίδας πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ και η επακόλουθη εξαφάνιση των στοιχείων του 2022, όπως αποκαλύπτεται σήμερα από την εφημερίδα Documento, αφήνει πίσω της ένα έντονο «άρωμα συγκάλυψης». Στο επίκεντρο αυτού του σκανδάλου βρίσκεται και η Αργολίδα, όπου 47 «αγρότες» φαίνεται να επιδοτήθηκαν με το ακριβές ποσό των 24.500 ευρώ ο καθένας. Αυτή η ακριβής επανάληψη του ποσού, σε συνδυασμό με τα 80.000 στρέμματα πορτοκαλιών που ξεφύτρωσαν ξαφνικά στο νομό μέσα σε ένα χρόνο -σε έτος εκλογών- υποδηλώνει μια στοχευμένη και οργανωμένη μορφή απάτης που εκμεταλλεύεται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της περιοχής.
Η διακοπή λειτουργίας της σελίδας πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική δυσλειτουργία, αλλά υποδηλώνει μια συντονισμένη προσπάθεια απόκρυψης ή παραποίησης δεδομένων, ενισχύοντας την υπόθεση ότι υπήρχε ένα οργανωμένο σχέδιο και όχι απλώς αμέλεια. Γι’ αυτό το λόγο οι Ευρωπαίοι «ξεσκονίζουν» τους αγρότες της Αργολίδας και άλλων περιοχών της χώρας.
Η υπόθεση έχει πλέον λάβει μεγάλες διαστάσεις, με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να έχει αναλάβει την έρευνα, αποκαλύπτοντας τις ευρύτερες επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα και τους Έλληνες φορολογούμενους.
Οι «καρμπόν» επιδοτήσεις
Το κεντρικό εύρημα του ρεπορτάζ της εφημερίδας Documento αφορά τις επιδοτήσεις «καρμπόν», ένα φαινόμενο όπου ακριβώς τα ίδια ποσά δίνονται σε δεκάδες ή και εκατοντάδες «αγρότες» σε διάφορες περιοχές της χώρας. Η επανάληψη των ίδιων ακριβώς ποσών σε πλήθος διαφορετικών δικαιούχων σε όλη την Ελλάδα δεν μπορεί να είναι συμπτωματική. Αυτό αποτελεί ένα ισχυρότατο δείγμα συστηματικής απάτης και όχι μεμονωμένων λαθών. Η πιθανότητα τόσο πολλών διαφορετικών αγροτών να δικαιούνται ακριβώς το ίδιο ποσό επιδότησης, ειδικά σε ποσά που είναι «στρογγυλά» ή επαναλαμβανόμενα, είναι στατιστικά αμελητέα. Αυτό υποδηλώνει την ύπαρξη ενός προκαθορισμένου, οργανωμένου μηχανισμού διανομής επιδοτήσεων, πιθανώς με βάση πελατειακές σχέσεις ή άλλες παράνομες συναλλαγές, και όχι με βάση πραγματικές ανάγκες ή παραγωγική δραστηριότητα. Η αναφορά σε «μαγικό 28χίλιαρο» υπογραμμίζει την ασυνήθιστη φύση αυτών των ποσών. Αυτό το μοτίβο υποδηλώνει μια ευρεία και βαθιά ριζωμένη διαφθορά εντός του συστήματος του ΟΠΕΚΕΠΕ, που επιτρέπει την κατάχρηση δημόσιων και ευρωπαϊκών πόρων.
Το φαινόμενο των «καρμπόν» επιδοτήσεων εντοπίστηκε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, με χαρακτηριστικά παραδείγματα:
- Ρέθυμνο: 74 αγρότες έλαβαν ακριβώς 28.000 ευρώ ο καθένας.
- Χανιά: 43 αγρότες έλαβαν το «μαγικό» ποσό των 28.000 ευρώ.
- Θεσπρωτία: 6 αγρότες επιδοτήθηκαν με 28.000 ευρώ ακριβώς.
- Βοιωτία: 26 αγρότες έλαβαν 24.500 ευρώ και άλλοι 2 έλαβαν 28.000 ευρώ.
- Αιτωλοακαρνανία: Το ποσό των 28.000 ευρώ επαναλήφθηκε 25 φορές, ενώ 140 αγρότες φέρονται να έχουν λάβει «στρογγυλή» επιδότηση 24.500 ευρώ.
- Αχαΐα: 6 αγρότες έλαβαν 28.000 ευρώ και 77 έλαβαν 24.500 ευρώ.
- Ηλεία: 84 πρόσωπα επιδοτήθηκαν με 24.500 ευρώ και 5 με 28.000 ευρώ.
- Ικαρία και Θάσος: 12 αγρότες εισέπραξαν το ίδιο ποσό κοινοτικής ενίσχυσης, 26.250 ευρώ.
Για να γίνει πιο σαφής η έκταση του φαινομένου, χαρακτηριστικός είναι ο παρακάτω πίνακας:
| Περιφέρεια | Αριθμός Δικαιούχων | Ακριβές Ποσό Επιδότησης (€) |
| Ρέθυμνο | 74 | 28.000 |
| Χανιά | 43 | 28.000 |
| Θεσπρωτία | 6 | 28.000 |
| Βοιωτία | 26 | 24.500 |
| Βοιωτία | 2 | 28.000 |
| Αιτωλοακαρνανία | 140 | 24.500 |
| Αιτωλοακαρνανία | 25 (φορές) | 28.000 |
| Αχαΐα | 6 | 28.000 |
| Αχαΐα | 77 | 24.500 |
| Ηλεία | 84 | 24.500 |
| Ηλεία | 5 | 28.000 |
| Ζάκυνθος | 1 | 28.000 |
| Ικαρία/Θάσος | 12 | 26.250 |
| Αργολίδα | 47 | 24.500 |
Το παράδοξο στην Αργολίδα
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην περίπτωση της Αργολίδας, όπου 47 «αγρότες» επιδοτήθηκαν με το ακριβές ποσό των 24.500 ευρώ ο καθένας. Αυτή η ακριβής επανάληψη του ποσού, σε συνδυασμό με τις αναφορές για «πορτοκάλια φάντασμα» στην περιοχή, υποδηλώνει μια στοχευμένη και οργανωμένη μορφή απάτης που εκμεταλλεύεται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της περιοχής.
Η περίπτωση της Αργολίδας αφορά επιδοτήσεις που δίνονταν για ανύπαρκτες καλλιέργειες ή εκτάσεις. Αναφορές κάνουν λόγο για 80.000 στρέμματα πορτοκαλιών που εμφανίστηκαν ξαφνικά μέσα σε ένα χρόνο . Αυτά τα επιπλέον στρέμματα εμφανίζονται να παρήγαγαν 56.000 τόνους πορτοκάλια που φέρεται να οδηγήθηκαν για χυμοποίηση σε απορσδιόριστες μονάδες και εισέπραξαν έτσι τις αντίστοιχες επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Είναι αξιοπερίεργο πως η επιλέξιμη έκταση της καλλιέργειας διπλασιάστηκε σε ένα χρόνο από 8.358,94 εκτάρια το 2022, στα 16.357 εκτάρια το 2023.
Η ακριβής επανάληψη του ποσού στην Αργολίδα, σε συνδυασμό με τα 80.000 στρέμματα νέων καλλιεργειών που εμφανίστηκαν αιφνιδίως, δεν είναι απλώς μια γενική απάτη. Υποδηλώνει ένα συγκεκριμένο modus operandi: τη δήλωση ανύπαρκτων καλλιεργειών ή εκτάσεων για την είσπραξη επιδοτήσεων. Το σταθερό ποσό (€24.500) μπορεί να αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη «μονάδα» ψευδούς δήλωσης (π.χ., ένα συγκεκριμένο στρέμμα ή τύπο καλλιέργειας) που χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένα για να μεγιστοποιήσει το κέρδος. Αυτό ενισχύει την υπόθεση ενός οργανωμένου σχεδίου. Αυτή η συγκεκριμένη μορφή απάτης όχι μόνο καταχράται δημόσιους πόρους, αλλά στρεβλώνει και την εικόνα της πραγματικής αγροτικής παραγωγής στην περιοχή, πλήττοντας τους έντιμους αγρότες.
Η εξέλιξη της έρευνας
Το βάθος και η έκταση της δικαστικής έρευνας για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι πρωτοφανής. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) διαβίβασε στη Βουλή μια δικογραφία 3.000 σελίδων, η οποία φέρεται να εμπλέκει δύο πρώην Υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης, τον Μάκη Βορίδη και τον Λευτέρη Αυγενάκη, για το αδίκημα της απιστίας κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Η παρέμβαση της EPPO, μιας ανεξάρτητης ευρωπαϊκής αρχής, υπογραμμίζει όχι μόνο τη σοβαρότητα της υπόθεσης αλλά και την αδυναμία ή απροθυμία των εθνικών μηχανισμών να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα αποτελεσματικά στο παρελθόν. Η κατηγορία της απιστίας για πρώην υπουργούς, σε συνδυασμό με τις αναφορές για «ρουσφέτια» και «οικονομικές συναλλαγές» , υποδηλώνει ότι οι «καρμπόν» επιδοτήσεις και οι «πορτοκαλιές φάντασμα» δεν ήταν απλώς αποτέλεσμα συστημικών κενών, αλλά και ενεργούς συμμετοχής ή διευκόλυνσης από υψηλόβαθμα στελέχη και πολιτικά πρόσωπα.
Οι εμπλεκόμενοι πρώην υπουργοί έχουν προβεί σε δηλώσεις, προσπαθώντας να αποποιηθούν των ευθυνών τους. Ο Λευτέρης Αυγενάκης δήλωσε ότι «άσκησε τα καθήκοντά του με διαφάνεια και ευσυνειδησία» και ότι «η δικαιοσύνη κάνει ανεπηρέαστα τη δουλειά της». Αντίστοιχα, ο Μάκης Βορίδης ανέφερε ότι «γνωρίζει πολύ καλά τι έχει πράξει» και ότι «ουδεμία αξιόποινη πράξη έχει διαπράξει κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του».
Παράλληλα με την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, έχει ξεκινήσει η πρώτη μεγάλη δίκη για απάτη με ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, με επτά κατηγορούμενους στο εδώλιο. Η εισαγγελέας του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων, Καλλιόπη Νταγιάντα, ζήτησε την ενοχή και των επτά, τονίζοντας την «απάτη για όλους τους Έλληνες πολίτες». Στους ελέγχους εντοπίστηκαν ύποπτα χαρακτηριστικά, όπως ίδια ΑΦΜ, «πατέντες» για διεκδίκηση δικαιωμάτων, χαμηλά μισθώματα για μεγάλες εκτάσεις, ακόμη και «ολόκληρα βουνά» που δηλώνονταν για επιδοτήσεις. Επίσης, αναφέρθηκε υπόθεση πλαστογραφίας διαθήκης. Οι εσωτερικές καταγγελίες από υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ από το 2021 και 2022 για διαφθορά υψηλόβαθμων στελεχών σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες ενισχύουν την άποψη ότι η διαφθορά ήταν γνωστή και ενδημική.
Ποιος πληρώνει το τίμημα;
Οι οικονομικές επιπτώσεις του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι τεράστιες και βαραίνουν την ελληνική οικονομία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επιβάλει ένα πρόστιμο ύψους 415 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2016-2023. Αυτό το ποσό είναι δυσανάλογα μεγάλο, καθώς αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος των συνολικών προστίμων που ζητούνται από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (415 εκατομμύρια από 500 εκατομμύρια ευρώ συνολικά).
Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι το συνολικό κόστος για τη χώρα αναμένεται να ξεπεράσει τα 600 εκατομμύρια ευρώ. Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι ποιος θα πληρώσει αυτό το τίμημα. Υπάρχει ο κίνδυνος το κόστος να μετακυλιστεί στους Έλληνες φορολογούμενους ή να αφαιρεθεί από μελλοντικές επιδοτήσεις, πλήττοντας τους πραγματικούς αγρότες. Αυτό υποδηλώνει μια συστημική αποτυχία στην εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στην Ελλάδα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αυστηρότερους ελέγχους ή ακόμη και σε μελλοντικές μειώσεις των επιδοτήσεων, πλήττοντας τους πραγματικούς αγρότες.
Στο πλαίσιο των προσπαθειών ανάκτησης των παράνομων επιδοτήσεων, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) καλείται να αναλάβει τον ρόλο αυτό. Το σκάνδαλο έχει άμεσες και μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες, απειλώντας την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού αγροτικού τομέα και την εμπιστοσύνη των ευρωπαϊκών θεσμών.
Επιτακτική ανάγκη για διαφάνεια και δικαιοσύνη
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τις εξαφανισμένες πληρωμές του 2022, τις «καρμπόν» επιδοτήσεις, τα «πορτοκάλια φάντασμα» στην Αργολίδα, την εμπλοκή πρώην υπουργών και τα τεράστια πρόστιμα που επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελεί ένα πολυεπίπεδο πρόβλημα. Η συνδυασμένη ανάλυση όλων των δεδομένων αποκαλύπτει ότι πρόκειται για μια εκδήλωση βαθιά ριζωμένων συστημικών προβλημάτων και πιθανής πολιτικής διαφθοράς, των οποίων η επίλυση απαιτεί συνολική αναμόρφωση και όχι απλές διορθωτικές κινήσεις.
Όλα αυτά είναι συμπτώματα ενός οργανισμού που φέρεται να λειτουργούσε ως «οργανισμός ρουσφετιού» και όχι ως αποτελεσματικός διαχειριστής κοινοτικών πόρων. Η επίλυση απαιτεί όχι μόνο την τιμωρία των ενόχων, αλλά και τη ριζική αναμόρφωση των δομών και των διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης των απαραίτητων ψηφιακών μητρώων , για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και να διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι φτάνουν στους πραγματικούς αγρότες.
Η υπόθεση αυτή αποτελεί μια κρίσιμη δοκιμασία για το ελληνικό κράτος και την ικανότητά του να διασφαλίσει τη διαφάνεια και την χρηστή διαχείριση των πόρων. Η έκβαση των δικαστικών ερευνών και των πολιτικών αποφάσεων θα καθορίσει την εμπιστοσύνη στον αγροτικό τομέα και τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, με άμεσες επιπτώσεις στην αξιοπιστία της χώρας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ευημερία του αγροτικού της τομέα. Η επιτακτική ανάγκη για διαφάνεια και δικαιοσύνη είναι πλέον πιο εμφανής από ποτέ.
