Στη μέση του Σαρωνικού Κόλπου, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Αθήνα, βρίσκεται ένα νησί που δεν θα δείτε σε τουριστικά φυλλάδια — αλλά παίζει θεμελιώδη ρόλο στην καθημερινότητα 4 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η Ψυτάλλεια, ένα ακατοίκητο νησί, φιλοξενεί τη μεγαλύτερη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων στην Ελλάδα και μία από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη.
Εδώ καταλήγουν τα λύματα από κάθε σπίτι, επιχείρηση, νοσοκομείο και βιομηχανία της Αττικής. Καθημερινά, εκατομμύρια κυβικά μέτρα υγρών αποβλήτων φιλτράρονται και απολυμαίνονται μέσα από σύγχρονες τεχνολογικές διεργασίες, ώστε το καθαρισμένο νερό να επιστρέφει με ασφάλεια στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Η εγκατάσταση, που διαχειρίζεται η ΕΥΔΑΠ, εφαρμόζει προηγμένες μεθόδους για την απομάκρυνση στερεών, τη βιολογική επεξεργασία, την απολύμανση και την ενεργειακή αξιοποίηση υπολειμμάτων. Μέρος της ενέργειας που απαιτείται για τη λειτουργία της παράγεται από τα ίδια τα παραπροϊόντα της διαδικασίας, ενισχύοντας την ενεργειακή αυτάρκεια της μονάδας και μειώνοντας το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα.
Ωστόσο, το έργο αυτό δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες — κυρίως με νότιους ή νοτιοδυτικούς ανέμους — αναφέρονται περιστατικά δυσάρεστων οσμών που επηρεάζουν κατοίκους της Σαλαμίνας και ορισμένων περιοχών των νοτίων προαστίων της Αττικής. Η περιβαλλοντική διαχείριση της Ψυτάλλειας παραμένει κρίσιμο ζητούμενο, ιδιαίτερα σε σχέση με τη διαφάνεια λειτουργίας της και την επικοινωνία με τις τοπικές κοινωνίες.
Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες για την επαναχρησιμοποίηση του καθαρισμένου νερού για άρδευση ή βιομηχανικές χρήσεις — μια στρατηγική που θα μπορούσε να μετατρέψει ένα περιβαλλοντικό βάρος σε πολύτιμο πόρο.
Η Ψυτάλλεια είναι αθέατη αλλά απαραίτητη. Δεν είναι τέλεια, αλλά χωρίς αυτήν, η καθημερινή υγιεινή της μητροπολιτικής Αθήνας δεν θα ήταν εφικτή. Το στοίχημα για το μέλλον είναι η βελτίωση, η διαφάνεια και η ενίσχυση του σεβασμού προς το περιβάλλον και τους πολίτες.
