Στην τελική του φάση εισέρχεται το φιλόδοξο έργο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στα Αντικύθηρα, όπου δημιουργείται το Παρατηρητήριο Γεωεπιστημών και Κλιματικής Αλλαγής ΠΑΓΓΑΙΑ – το μοναδικό του είδους στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Με στρατηγική θέση στη Μεσόγειο, το μικρό νησί θα εξελιχθεί σε κέντρο αιχμής για την επιστημονική παρακολούθηση ατμοσφαιρικών φαινομένων και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
«Το ΠΑΓΓΑΙΑ δεν είναι απλώς μια υποδομή, αλλά μια εθνική αποστολή και επένδυση στην καινοτομία και την ανθεκτικότητα απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις», τονίζει ο πρόεδρος και διευθυντής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), Σπύρος Βασιλάκος.
Η επιλογή των Αντικυθήρων, ενός νησιού που βρίσκεται στο σταυροδρόμι αέριων μαζών που μεταφέρουν αφρικανική σκόνη, ρύπους από μεγάλες πόλεις, καπνό από πυρκαγιές και θαλασσινό αλάτι, καθιστά το σημείο ιδανικό για παρατηρήσεις υψηλής ακρίβειας. Από το 2017 ξεκίνησε η σύσταση του Παρατηρητηρίου και από το 2018 λειτούργησαν οι πρώτες εγκαταστάσεις με μετεωρολογικό σταθμό, σεισμογράφο, lidar, ηλιακά όργανα, επιταχυνσιογράφο και GPS.
Η συνολική χρηματοδότηση των 28 εκατ. ευρώ, που εξασφαλίστηκε από το Ταμείο Ανάκαμψης, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, επιτρέπει την πλήρη ανάπτυξη της υποδομής έως τα μέσα του 2026. Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί πέντε διεθνείς διαγωνισμοί, με περίπου 40 συμβάσεις για επιστημονικό εξοπλισμό και υποδομές.
Όπως σημειώνει ο Σπύρος Βασιλάκος, στόχος είναι το ΠΑΓΓΑΙΑ να παράγει υψηλής ποιότητας δεδομένα για την ενίσχυση των κλιματικών προβλέψεων, την υποστήριξη της πολιτικής προστασίας και την αύξηση της ανθεκτικότητας των κοινωνιών μας. «Το ΠΑΓΓΑΙΑ θα λειτουργήσει και ως πλατφόρμα καινοτομίας, εκπαίδευσης και διεθνούς συνεργασίας, τοποθετώντας την Ελλάδα στην αιχμή της επιστημονικής έρευνας για την κλιματική αλλαγή», υπογραμμίζει.
Με την ολοκλήρωσή του, το Παρατηρητήριο Γεωεπιστημών στα Αντικύθηρα φιλοδοξεί να καταστεί διεθνές σημείο αναφοράς, συμβάλλοντας στην καλύτερη κατανόηση των κλιματικών προκλήσεων και την ανάπτυξη λύσεων βασισμένων στη γνώση.
