Ισχυρές αναταράξεις προκαλεί στην κοινωνική βάση της περιφέρειας –και ειδικά στην Αργολίδα– το Προεδρικό Διάταγμα ΠΔ 194/2025 που αλλάζει άρδην τους όρους δόμησης σε περισσότερους από 10.000 μικρούς οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων.
Οι επιπτώσεις είναι ήδη αισθητές στην καθημερινότητα των πολιτών, με χιλιάδες ιδιοκτήτες να βλέπουν τις περιουσίες τους να απαξιώνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Οι πιέσεις που δέχονται οι κυβερνητικοί βουλευτές είναι ασφυκτικές – και σε αυτό το πλαίσιο, ο Γιάννης Ανδριανός, βουλευτής Αργολίδας της ΝΔ, βρίσκεται στο επίκεντρο έντονων αντιδράσεων.
Σύμφωνα με το επίμαχο ΠΔ, οικόπεδα κάτω των 2 στρεμμάτων σε εκτός σχεδίου περιοχές εντός των μικρών οικισμών χαρακτηρίζονται πλέον μη οικοδομήσιμα, στερώντας έτσι τη δυνατότητα ανέγερσης κατοικιών ή άλλων χρήσεων. Το αποτέλεσμα είναι να σημειώνεται μείωση της αξίας έως και 90%, ειδικά σε ιδιοκτησίες που προορίζονταν για οικιστική αξιοποίηση.
Πέρα από την οικονομική απώλεια, τίθεται και ζήτημα κοινωνικής αδικίας, καθώς πολλοί κάτοχοι οικοπέδων είχαν επενδύσει τις οικονομίες μιας ζωής προσδοκώντας μελλοντική χρήση ή αξιοποίηση των ακινήτων τους. Οι ιδιοκτήτες μιλούν για καταστροφή. Πολλοί αγόρασαν μικρά αγροτεμάχια με την προοπτική να χτίσουν στο μέλλον, είτε για μόνιμη κατοικία είτε για τουριστική εκμετάλλευση. Με το νέο καθεστώς, τα οικόπεδα χαρακτηρίζονται πλέον «μη οικοδομήσιμα», ακόμη και αν βρίσκονται σε εγκεκριμένα όρια οικισμών, με μόνη διέξοδο τη συνένωση με όμορα τεμάχια, κάτι που είναι συχνά αδύνατο ή οικονομικά ασύμφορο.
«Στην ουσία μας λένε ότι το οικόπεδο που πλήρωσα 40.000 ευρώ δεν έχει καμία αξία πλέον. Αυτό δεν είναι προστασία του περιβάλλοντος, είναι εξόντωση της υπαίθρου», λέει αγανακτισμένος ιδιοκτήτης.
Ανδριανός υπό πίεση: Αντιδράσεις και πολιτικό κόστος
Οι έντονες αντιδράσεις που εκφράζονται στην Αργολίδα, όπου πλήθος μικρών οικισμών εμπίπτει στο νέο καθεστώς, έχουν ήδη μετατραπεί σε πολιτικό πονοκέφαλο για τον τοπικό βουλευτή. Ο Γιάννης Ανδριανός, γνωρίζοντας την κοινωνική βαρύτητα του ζητήματος, έχει ήδη κινηθεί με κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις, επιδιώκοντας να κρατήσει ανοικτό το θέμα και να εξασφαλίσει πολιτική λύση.
Η πίεση είναι τέτοια, που πηγές από την περιοχή αναφέρουν έντονη δυσαρέσκεια ακόμα και μεταξύ παραδοσιακών ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας, με αρκετούς να κάνουν λόγο για «σοβαρή απομάκρυνση από τις ανάγκες της υπαίθρου».
«Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε τέτοια ένταση από κόσμο που παραδοσιακά δεν διαμαρτύρεται. Ο κόσμος αισθάνεται προδομένος», λέει χαρακτηριστικά αυτοδιοικητικός της Αργολίδας.
Το θέμα έχει φέρει στο προσκήνιο ενδοκυβερνητικούς τριγμούς, καθώς αυξάνονται οι φωνές εντός της ΝΔ που ζητούν αναθεώρηση ή τροποποίηση των προβλέψεων του ΠΔ. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει συγκροτηθεί άτυπη ομάδα βουλευτών από Πελοπόννησο, Ήπειρο, Θεσσαλία και νησιά που πιέζουν για αλλαγές.
Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη έχει κατατεθεί σειρά κοινοβουλευτικών παρεμβάσεων, που αποσκοπούν στην επαναφορά του δικαιώματος δόμησης υπό προϋποθέσεις ή στην παροχή αντισταθμιστικών μέτρων για τους ιδιοκτήτες.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, επιχείρησε να εξηγήσει τη σκοπιμότητα της αλλαγής. Όπως δήλωσε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Alpha, «το ΣτΕ έκρινε ότι οι Νομάρχες δεν πρέπει να έχουν την αρμοδιότητα οριοθέτησης οικισμών, δεδομένου ότι δεν έχουν την επιστημονική επάρκεια για κάτι τέτοιο, ενώ η οριοθέτηση που έκαναν είχε έναν βαθμό αυθαιρεσίας. «Από τους 10.000 οικισμούς της χώρας, υπάρχουν 150 οικισμοί σε Ρέθυμνο και Πήλιο στους οποίους το ΣτΕ ακύρωσε τα όρια που είχαν θέσει οι Νομάρχες, με αποτέλεσμα εκεί να μην μπορούν να εκδοθούν οικοδομικές άδειες», ανέφερε ο ίδιος, επισημαίνοντας ότι αυτό έθετε σε κίνδυνο και τους υπόλοιπους οικισμούς, που θα ήταν εκτεθειμένοι σε περίπτωση κάποιας προσφυγής, πρόβλημα που λύνει το Προεδρικό Διάταγμα. «Το ζήτημα υπάρχει στην Ζώνη Γ – τη ζώνη που βρίσκεται στα όρια των οικισμών -, την οποία το ΣτΕ δεν δέχθηκε στο Προεδρικό Διάταγμα. Για τη Ζώνη αυτή, θέλοντας να δημιουργήσουμε ασφάλεια δικαίου, προχωρούμε άμεσα στην επεξεργασία νομοθετικής ρύθμισης, η οποία θα είναι εναρμονισμένη στη νομοθεσία και στη νομολογία, αλλά συγχρόνως θα λαμβάνει υπόψη της την ανάγκη να στηρίξουμε τους μικρούς οικισμούς και την αποκέντρωση, δίνοντας παράλληλα απαντήσεις και στις αγωνίες των βουλευτών της κοινοβουλευτικής μας ομάδας».
Εντωμεταξύ, πριν μερικές ημέρες, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου και ο υφυπουργός Νίκος Ταγαράς μιλώντας σε περίπου 65 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, προσπάθησαν να «σβήσουν» την «φωτιά» που έχει προκαλέσει το θέμα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι “γαλάζιοι” βουλευτές υποδέχθηκαν με γκρίνιες, μουρμούρες και ενστάσεις την ενημέρωση των υπουργών με τους βουλευτές της περιφέρειας της ΝΔ να βάζουν στο στόχαστρο τους τον αρμόδιο υπουργό μεταφέροντας του τα βαριά παράπονα και τις έντονες διαμαρτυρίες που καταγράφουν στις περιοχές τους. Η κατάσταση γύρω από το θέμα δεν φαίνεται πως θα αποκλιμακωθεί εύκολα καθώς ανάλογες αντιδράσεις υπάρχουν και από “γαλάζιους” δημάρχους της χώρας.
Να σημειωθεί, ότι την άμεση αναστολή ισχύος του Π.Δ. έχει ζητήσει και η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) με τον πρόεδρό της, Λάζαρο Κυρίζογλου να σημειώνει σε συνεδρίασή της ότι «πρόκειται για ένα νομοθέτημα που κοιτάζει πίσω, ούτε στο παρόν, ούτε στο μέλλον».
Ερήμωση και μεταβίβαση της γης σε λίγους;
Το μέτρο, σύμφωνα με πολεοδόμους και φορείς της αυτοδιοίκησης, ανοίγει τον δρόμο για την συγκέντρωση της ιδιοκτησίας σε λίγα χέρια. Οι μικροϊδιοκτήτες αναγκάζονται να πουλήσουν «κοψοχρονιά» τα ακίνητά τους σε μεγαλοεπενδυτές ή εταιρίες real estate, που προχωρούν σε συνενώσεις οικοπέδων με στόχο την εκμετάλλευση μέσω παραθεριστικών κατοικιών ή τουριστικών μονάδων.
Η εικόνα αυτή εντείνει τους φόβους για αλλοίωση του κοινωνικού και χωρικού χαρακτήρα των μικρών οικισμών, οδηγώντας σε περαιτέρω εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου.
Αναλυτές και αυτοδιοικητικοί φορείς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση μπορεί να εντείνει το φαινόμενο της εγκατάλειψης των μικρών οικισμών. Όταν οι νέοι δεν μπορούν να χτίσουν στο πατρικό οικόπεδο και οι τιμές γης καταρρέουν, η ερημοποίηση δεν είναι μακριά.
Η κυβέρνηση καλείται να δώσει λύση με σαφή, ξεκάθαρα και κοινωνικά δίκαια κριτήρια, πριν οι πολιτικές επιπτώσεις γίνουν μη αναστρέψιμες στις κάλπες.
Η περίπτωση του συγκεκριμένου ΠΔ αναδεικνύει τη διαρκή ένταση ανάμεσα στην ανάγκη για χωροταξική τάξη και την πραγματικότητα της ελληνικής υπαίθρου. Οι πολιτικοί καλούνται να σταθμίσουν το κόστος και το όφελος – και η βάση τους, ειδικά σε νομούς όπως η Αργολίδα, δείχνει πως δεν είναι διατεθειμένη να μείνει σιωπηλή.
