Η ελληνική αγορά εργασίας παρουσιάζει ανησυχητικά χαρακτηριστικά, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των νέων προσλήψεων αφορά ανειδίκευτους εργάτες και χειρώνακτες, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).
Τα στοιχεία της έρευνας καταδεικνύουν πως, την τελευταία χρονιά, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 59.000 άτομα, εκ των οποίων 49.000 θέσεις αφορούσαν ανειδίκευτους εργαζόμενους. Αυτό το ποσοστό φανερώνει τη χαμηλή ποιοτική σύνθεση της απασχόλησης στη χώρα, με τις θέσεις υψηλής εξειδίκευσης να παραμένουν ελάχιστες.
Οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες φεύγουν στο εξωτερικό
Όπως επισημαίνει η μελέτη, η έλλειψη κινήτρων και χαμηλών αποδοχών ωθεί τους εξειδικευμένους εργαζόμενους και πτυχιούχους να αναζητούν ευκαιρίες εργασίας στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με στοιχεία της Manpower, η διαρροή ταλέντου («brain drain») συνεχίζεται, με τις ελληνικές επιχειρήσεις να δυσκολεύονται να προσελκύσουν και να διατηρήσουν προσωπικό υψηλής ειδίκευσης.
Οι αριθμοί που δείχνουν την ποιότητα της απασχόλησης
Η έρευνα του ερευνητή του ΚΕΠΕ, Ιωάννη Χολέζα, εξετάζει τη δομή της απασχόλησης και τη ζήτηση εργασίας ανά επάγγελμα και εκπαιδευτικό επίπεδο:
- Από τις 59.000 νέες θέσεις, οι 49.000 αφορούν ανειδίκευτους εργάτες, χειρώνακτες και μικροεπαγγελματίες.
- Περίπου 30.000 θέσεις καταγράφηκαν για υπαλλήλους γραφείου και συναφή επαγγέλματα.
- Αύξηση σημειώθηκε επίσης στους χειριστές βιομηχανικών εγκαταστάσεων, με 21.000 νέες θέσεις.
- Αντίθετα, οι ειδικευμένοι αγρότες, κτηνοτρόφοι, δασοκόμοι και αλιείς μειώθηκαν κατά 64.000, συμβαδίζοντας με τη συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα.
Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: οι νέες θέσεις εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης κυριαρχούν, ενώ οι ευκαιρίες για πτυχιούχους ή τεχνικά καταρτισμένους εργαζόμενους παραμένουν περιορισμένες.
Μείωση των πτυχιούχων εργαζομένων
Η εκπαιδευτική σύνθεση των απασχολουμένων δείχνει επίσης προβληματικές τάσεις. Οι πτυχιούχοι ανώτερης τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης μειώθηκαν κατά σχεδόν 5%, δηλαδή 43.000 θέσεις εργασίας λιγότερες μέσα σε έναν χρόνο.
Αντίθετα, οι απόφοιτοι λυκείου αυξήθηκαν κατά 73.000, ενώ οι απόφοιτοι γυμνασίου σημείωσαν άνοδο 5,4% (18.100 άτομα). Οι πτυχιούχοι πανεπιστημίου παρέμειναν σχεδόν σταθεροί (+0,3%), ενώ οι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού σημείωσαν αύξηση κατά 3,1% (11.000 άτομα).
Η εικόνα αυτή αποκαλύπτει ότι η ελληνική οικονομία συνεχίζει να δημιουργεί θέσεις χαμηλής εξειδίκευσης, αδυνατώντας να αξιοποιήσει το μορφωμένο εργατικό δυναμικό της.
Μια αγορά χωρίς «μεσαία στελέχη»
Οι ειδικοί του ΚΕΠΕ κάνουν λόγο για την «εξαφάνιση» των μεσαίων στελεχών – εργαζομένων με τεχνική ή επαγγελματική εκπαίδευση – που αποτελούν κρίσιμη κατηγορία για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Η απουσία τους από την αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ζήτηση για ειδικευμένο προσωπικό, δημιουργεί ένα επικίνδυνο χάσμα μεταξύ εκπαίδευσης και πραγματικών αναγκών της οικονομίας.
Στροφή στην κατάρτιση και την εξειδίκευση
Η μελέτη προτείνει την επένδυση στην επανεκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, ώστε η Ελλάδα να μπορέσει να καλύψει τη ζήτηση για εξειδικευμένα επαγγέλματα και να μειώσει την εξάρτηση από ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό.
