Η Παρασκευή (Βιβή) Σκούρτη είναι γνωστή μέσα και έξω από την Ελλάδα για τους αγώνες της και τις προσπάθειές της να διατηρήσει τα ιστορικά και ανθρωπολογικά τεκμήρια ενός κόσμου σε εξέλιξη. Μπορεί βέβαια οι προσπάθειές της να επικεντρώνονται στις κοινωνίες της Ερμιονίδας, αλλά ακριβώς αυτό είναι και το μεγάλο δίδαγμα της μικροϊστορικής προσέγγισης: η ανθρωπολογική συγκρότηση μέσα από τη μελέτη ενός συνόλου τοπικών κοινωνιών που διαμορφώνουν τον εθνικό καμβά. Ηδη από τον τίτλο του τελευταίου της βιβλίου γίνεται λόγος για βελόνι και η Βιβή Σκούρτη παρουσιάζει το ωραιότερο κοινωνικό κέντημα στη συνέχεια των όσων έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα. Χωρίς καμία διάθεση υπερβολής, η Βιβή Σκούρτη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους «αρχειομνήμονες» της αργολικής ζωής με πλήθος κοινωνικο-οικονομικών διαδρομών. Το τελευταίο βιβλίο «Με το βελόνι της μνήμης» αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα καθώς κεντάει σε έναν ανθρωπολογικό καμβά με διάφορες κλωστές: εκείνη του φύλου, της οικιακής οικονομίας, της παραγωγής, του εμπορίου, της εκπαίδευσης, των κοινωνικών σχέσεων και των συναισθημάτων.
Ασυναίσθητα, καθώς διάβαζα τα κείμενα και έβλεπα τις φωτογραφίες στο «Λεύκωμα» μου ήρθε στο μυαλό και στη γλώσσα η φωνή του Νίκου Ξυλούρη «Αχ αυτό το αργαλειό σου». Κι αυτό γιατί πέρα από το πλήθος των τεχνικών πληροφοριών τα πονήματα της Βιβής Σκούρτη είναι ανασκαφικά της μνήμης και των συναισθημάτων. Το «βελόνι της μνήμης» διατρέχει όλες εκείνες τις δραστηριότητες που στήριξαν την οικιακή οικονομία, άρα και τη γενικότερη τοπική και εθνική και διαμόρφωσαν ταυτόχρονα αισθητικά πρότυπα με επίκεντρο κυρίως τη γυναίκα. Δεν είναι τυχαίο πως μια σειρά σημαντικών πρόσφατων ερευνητικών προσπαθειών στις κοινωνικές επιστήμες στην Ελλάδα ασχολείται με τα επαγγέλματα της ραπτικής και το ύφασμα. Το Ίδρυμα «Βασίλη Παπαντωνίου», για παράδειγμα, έχει ήδη πραγματοποιήσει διεθνή συνέδρια και διαδικτυακές συναντήσεις με σχετικά θέματα.
Από την άποψη αυτή, η προσφορά της Βιβής Σκούρτη είναι ανεκτίμητη καθώς διασώζει φωτογραφικό υλικό και μαρτυρίες μεγάλης αξίας ερευνητικής όσο και συναισθηματικής. Στο βλέμμα του πλανόδιου υφασματέμπορου Γιώργου Μαρμαρινού καθρεπτίζεται όλη η ιστορία της ένδυσης, δηλαδή, ένα κομμάτι σημαντικό από την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι ώριμης ηλικίας αναγνώστες θα έχουν σίγουρα αρκετά βιώματα είτε ζούσαν σε χωριό είτε στην πόλη, από πλανόδιους υφασματέμπορους με το γαϊδουράκι τους που έγινε, στη συνέχεια, τρίκυκλο και μετά βανάκι!
Το καλαίσθητο βιβλίο σε σχήμα φωτογραφικού λευκώματος χωρίζεται σε ένδεκα μέρη τα οποία αναφέρονται στη ραπτική-μοδιστρική, στην ύφανση και στο κέντημα, ενώ τα δυο τελευταία περιλαμβάνουν ένα φωτογραφικό λεύκωμα και προσωπικές αφηγήσεις. Στο τέλος υπάρχει ένα διαφωτιστικό γλωσσάρι για λέξεις «άγνωστες» στους νεότερους κυρίους καθώς αποτελούν ορολογία των δραστηριοτήτων που παρουσιάζονται στις σελίδες του βιβλίου.
Η Βιβή Σκούρτη είναι η ψυχή της περιοδικής έκδοσης «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα» και της Εταιρείας Μελετών Ερμιονίδας, διασώζοντας αμέτρητα λαογραφικά, ιστορικά και οικονομικο-κοινωνικά τεκμήρια για τη ζωή στην Αργολίδα. Ανάμεσα σε αυτά και όσα ανήκουν στο σημαντικότατο εθνικό κεφάλαιο των δεξιοτήτων, αυτών δηλαδή που επέτρεψαν στον ελληνικό λαό να επιβιώσει και να προκόψει και στην Ελλάδα να γίνει μια σύγχρονη χώρα ξεπερνώντας την εικόνα της… Ψωροκώσταινας. Αξίζει να το πάρετε στα χέρια σας, να το χαρείτε και να αφήσετε τα δικά σας προσωπικά συναισθήματα και εμπειρίες να συμπληρώσουν νοητά τις σελίδες του.
Σε λίγες ημέρες θα ανακοινωθεί η ημερομηνία παρουσίασης, αλλά μπορείτε ήδη να το παραγγείλετε στην ΑΡΤΕΟΝ εκδοτική [email protected] και σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία.
Γιώργος Κόνδης
