Αλλαγές-τομή στον τρόπο χορήγησης καταναλωτικών δανείων και στις χρεώσεις που επιβάλλουν οι τράπεζες φέρνει η ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας 2023/2225, που προβλέπει πλαφόν στα επιτόκια και περιορισμούς στις προμήθειες. Η εφαρμογή των μέτρων στην Ελλάδα θα ξεκινήσει από το 2026, όπως επιβεβαίωσε από το βήμα της Βουλής ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Γιώργος Κώτσηρας.
Η νέα οδηγία ενισχύει την προστασία των καταναλωτών και στοχεύει στην αποτροπή της υπερχρέωσης και της κατάχρησης, μέσω της καθιέρωσης ανώτατων ορίων στα επιτόκια αλλά και στις συνολικές χρεώσεις που συνδέονται με την παροχή πίστωσης.
Πλαφόν σε επιτόκια και χρεώσεις έως 100.000 ευρώ
Η οδηγία καλύπτει όλα τα καταναλωτικά δάνεια έως 100.000 ευρώ και προβλέπει τη θέσπιση ανώτατων ορίων στα χρεωστικά επιτόκια και στο συνολικό κόστος πίστωσης. Το άρθρο 31 της οδηγίας υποχρεώνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας, όπως πλαφόν ή απαγορεύσεις σε επιβαρύνσεις και τέλη που επιβάλλουν οι πιστωτικοί φορείς.
Το κάθε κράτος μέλος μπορεί να επιλέξει τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των καταναλωτών, με την ΕΕ να δίνει ευελιξία ως προς την εφαρμογή αλλά όχι στη στόχευση: καμία υπερβολική επιβάρυνση στους πολίτες.
Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής – Τι ισχύει στην Ελλάδα
Η Οδηγία 2023/2225 θα πρέπει να έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο μέχρι τις 20 Νοεμβρίου 2025, με εφαρμογή από 20 Νοεμβρίου 2026, ημερομηνία κατά την οποία θα καταργηθεί η υφιστάμενη Οδηγία 2008/48/ΕΚ.
Ο υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Κώτσηρας ενημέρωσε ότι ήδη έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας στο Υπουργείο Ανάπτυξης για την προετοιμασία της ενσωμάτωσης της οδηγίας, η οποία δεν μπορεί να τεθεί σε ισχύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο.
Δικαιώματα δανειοληπτών και έλεγχος τραπεζών
Η οδηγία ενσωματώνει βασικά δικαιώματα υπέρ των καταναλωτών:
- Δικαίωμα υπαναχώρησης εντός 14 ημερολογιακών ημερών χωρίς αιτιολογία.
- Δικαίωμα πρόωρης εξόφλησης οποτεδήποτε, με περιορισμένη αποζημίωση της τράπεζας (0,5% έως 1%).
- Ακύρωση συνδεδεμένων συμβάσεων, εφόσον ασκηθεί υπαναχώρηση από την κύρια σύμβαση.
Οι πιστωτικοί φορείς και οι μεσίτες πίστωσης θα υποχρεούνται να παρέχουν πλήρη και κατανοητή ενημέρωση στον καταναλωτή, ώστε να μπορεί να συγκρίνει προσφορές και να επιλέγει την καταλληλότερη.
Έλεγχος εφαρμογής και εποπτεία
Η οδηγία θεσπίζει συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα για την αξιολόγηση και εποπτεία των μέτρων:
- Έως 20 Νοεμβρίου 2026, τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκθεση για τα εφαρμοζόμενα μέτρα.
- Έως 20 Νοεμβρίου 2027, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει επισκόπηση των μέτρων αυτών.
- Έως 20 Νοεμβρίου 2029, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) θα αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των περιορισμών και θα προτείνει βέλτιστες πρακτικές.
Διαφάνεια και υπευθυνότητα στον τραπεζικό δανεισμό
Με τις νέες ρυθμίσεις, καθιερώνεται ένα αυστηρότερο πλαίσιο εποπτείας των τραπεζών και των μεσιτών πίστωσης.
Η λειτουργία τους θα υπόκειται σε αδειοδότηση, εγγραφή σε μητρώο και συνεχή εποπτεία από ανεξάρτητες αρχές, με στόχο τη διασφάλιση των συμφερόντων των καταναλωτών.
