Στην αφιλόξενη καρδιά της Ανδρίτσας Αργολίδας, ανάμεσα στους οικισμούς Βελανιδιά και Ανδρίτσα του Δήμου Άργους Μυκηνών, αποκαλύφθηκε ένα από τα πιο σκοτεινά και συνταρακτικά αρχαιολογικά ευρήματα των τελευταίων δεκαετιών: το λεγόμενο «Σπήλαιο του Θανάτου».
Η ιστορία ξεκινά το 2004, όταν τυχαία εντοπίστηκε ένα σπηλαιοβάραθρο γεμάτο σκελετούς. Συνολικά, 33 ανθρώπινα λείψανα –ανάμεσά τους παιδιά, έφηβοι και γυναίκες– βρέθηκαν στοιβαγμένα στο εσωτερικό του σπηλαίου. Τα αρχαιολογικά και ανθρωπολογικά ευρήματα μαρτυρούν ένα οδυνηρό τέλος για τους ανθρώπους αυτούς, που φαίνεται πως κατέφυγαν στο σπήλαιο γύρω στο 575/6 μ.Χ., σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σωθούν από κάποιον άγνωστο, αλλά σίγουρα βίαιο κίνδυνο.
Πλάι στους σκελετούς εντοπίστηκαν αμφορείς, πιθαμφορείς, λυχνάρια, μεταλλικά αντικείμενα, νομίσματα και ένας λιτανευτικός σταυρός. Η παρουσία της αιχμής δόρατος κοντά στην είσοδο του σπηλαίου, αλλά και η έλλειψη ενδείξεων επιδημικής νόσου, ενισχύουν το σενάριο μιας εχθρικής επιδρομής ή ξαφνικού διωγμού.
Οι παγιδευμένοι φαίνεται πως είχαν εφοδιαστεί για παρατεταμένη διαμονή, με τρόφιμα και λυχνάρια. Ωστόσο, η εξάντληση των προμηθειών και οι σκληρές συνθήκες του σπηλαίου οδήγησαν σταδιακά στον θάνατο όλων. Η συγκλονιστική εικόνα των σκελετών, με στάσεις που υποδηλώνουν αναμονή του τέλους, δημιουργεί ένα ανατριχιαστικό χρονικό αργής εξάντλησης και απόγνωσης.
Η πρώτη οργανωμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Νοτίου Ελλάδος τον χειμώνα του 2004-2005. Τα πορίσματα παρουσιάστηκαν στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, προκαλώντας το έντονο ενδιαφέρον του κοινού και των ειδικών.
Το σπήλαιο της Ανδρίτσας παραμένει ένα αρχαιολογικό μυστήριο – ένας μακάβριος μάρτυρας μιας ξεχασμένης τραγωδίας της παλαιοχριστιανικής περιόδου στην Πελοπόννησο.
