Το άγιο, το αληθινό και το ωραίο εδώ συνυπάρχουν σ’ ένα μαγευτικό τοπίο, στη μέση του πουθενά, ανάμεσα στα πεύκα, τα αγριολούλουδα, τα κελαηδίσματα των πουλιών. Η όμορφη φύση, τα δώρα του Δημιουργού… είναι ένα ποίημα άφθαστο και ιερό μπροστά στο θρόνο της κυρά-Φανερωμένης. Εδώ δεσπόζει η θεία μορφή της Παναγίας που πάντα εμπνέει και στέκει αθάνατη στο πέρασμα του χρόνου.
Η Μονή της Παναγιάς Φανερωμένης του 16ου αιώνα βρίσκεται σε μια πευκόφυτη τοποθεσία, 3 χιλιόμετρα μακριά από το Χιλιομόδι Κορινθίας, που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία
Αποτέλεσε καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού κατά την Επανάσταση του 1821 και αποτελεί δείγμα μεταβυζαντινών αγιογραφιών. Η παλαιότερη Μονή επίσης της Φανερωμένης θεωρείται η αρχαιότερη με την ονομασία αυτή στον Ελλαδικό χώρο.
Στην είσοδό του ναού ορατοί μέχρι σήμερα είναι δύο ιονικοί κίονες αρχαίου ναού, ενώ εσωτερικά φέρει δύο στρώματα τοιχογραφιών του 17ου και του 13ου αιώνα αντίστοιχα. Αρχικά βρισκόταν ψηλότερα, η παλιά Μονή , σε απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων από τη σημερινή μονή, σε θέση με εξαιρετική εποπτεία της γύρω περιοχής και θέα μέχρι τον Ακροκόρινθο. Από την παλαιά μονή σώζεται το καθολικό του 13ου αιώνα με όμορφες αλλά φθαρμένες τοιχογραφίες, και τα ημιερειπωμένα κτήρια των κελιών.
Πώς πήρε το όνομά της
Η ονοματοδοσία της οφείλεται στην εικόνα της Παναγίας που φανερώθηκε στο σημείο που χτίστηκε το Μοναστήρι. Οι γέροντες στο Χιλιομόδι, στ’ Αθίκια και στον Αγιάννη περιγράφουν το Πως και Γιατί έγινε η επιλογή της συγκεκριμένης τοποθεσίας.
Στην κορυφή του βουνού, υπήρχε ένα μετόχι του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου (Σ.Σ. σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει) το οποίο προϋπήρχε της Μονής, λατρευόταν η Παναγία και είχε εκεί το παλαιό εικόνισμά της.
Εντελώς ξαφνικά, κάποια στιγμή, η εικόνα της Παναγίας έφυγε από το ναό και έπεσε μέσα στο Βράχο, όπου δόθηκε η ερμηνεία, από την αδελφότητα των μοναχών που κυριολεκτικά αναστατώθηκε για να σώσει την εικόνα, ότι επιθυμία της Παναγίας ήταν να μην επανέλθει στο ναό του Θεολόγου αλλά να αποκτήσει δικό της ναό σε νέο μοναστήρι.
Η σπουδαία θύμησις ζωντανεύει παλαιές παραδόσεις και στο σημείο που συνέβη το θαύμα έχει γραφεί πάνω στο έδαφος το τοπωνύμιο
Ο σεισμός και η νέα μονή
Ο Βράχος της Παναγιάς, το 1854 η μονή υπέστη σοβαρές ζημιές από σεισμό, και το 1896 η αδελφότητα των μοναχών μεταφέρθηκε χαμηλότερα, στη νέα μονή, που είχε ιδρυθεί τον 16ο αιώνα και μέχρι τότε ήταν μετόχι της παλαιάς.
Τότε μεταφέρθηκαν στη σημερινή τους θέση το τέμπλο του πρώτου ναού και η εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας. Το περίτεχνο ξύλινο σκαλιστό τέμπο από οξιά και φλαμούρι είναι φιλοτεχνημένο με σκαλιστές παραστάσεις από την Παλιά και Καινή Διαθήκη. Το 1949 η μονή ανακαινίσθηκε και μετατράπηκε σε γυναικεία.
Το παλιό μοναστήρι σήμερα
Το παλιό μοναστήρι κατά τη διάρκεια του χρόνου παραμένει κλειστό. Γιορτάζει την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, οπότε τελείται Θεία Λειτουργία και πλημμυρίζει κόσμο. Πολύς κόσμος επίσης επισκέπτεται τη Μονή την 21η Αυγούστου, όπου ψάλλεται παράκληση την εικόνα της Παναγίας από το παλιό μοναστήρι στο νέο.
Η τελετή αυτή καθιερώθηκε από τους πατέρες της παλαιάς Μονής, λίγο πριν την εγκαταλείψουν το 1897. Την παραμονή της γιορτής τελείται στη νέα μονή μεγάλος Αρχιερατικός Εσπερινός με ειδικό τυπικόν Ιεροσολύμων -και αυτή η περίπτωση είναι μοναδική στην Κορινθία.
