Μια νέα σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη αποκαλύπτει το μυστήριο του «τάφου του Κυπέλου του Νέστορα». Η μοναδική αυτή ανακάλυψη στην Ίσκια (Πιθηκούσαι), (εικ.1, 2) στο μεγαλύτερο νησί του κόλπου της Νάπολης στο Τυρρηνικό Πέλαγος, αναδεικνύει τα ταφικά έθιμα που οι πρώτοι άποικοι από την Εύβοια φέρνουν μαζί τους στην πρώτη ελληνική αποικία/εμπόριο επί ιταλικού εδάφους.
Γράφει ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Τζιαμπάσης
Οι Πιθηκούσσαι -όπου μέχρι σήμερα έχουν ανασκαφεί περίπου 1.300 τάφοι στην τοποθεσία San Montano -υπήρξαν η πρώτη αποικία/εμπόριο που ιδρύθηκε από Έλληνες κατοίκους της Εύβοιας και αποτέλεσε την αυγή της Μεγάλης Ελλάδας στην Ιταλία καθώς πολλές άλλες αποικίες ακολούθησαν. Ο μικρός οικισμός στην τοποθεσία Lacco Ameno έχει εμπλουτίσει την συλλογή του μικρού τοπικού αρχαιολογικού μουσείου του νησιού. (εικ.3, 4α ,4β)
Η νέα μελέτη των Ιταλών ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα έκανε επανεξέταση του υλικού που προέρχεται από τον Τάφο 168, γνωστός και ως «τάφος του κυπέλου του Νέστορα». Το ονομαζόμενο «κύπελλο του Νέστορος» είναι ένα από τα κτερίσματα του Τάφου 168, πρόκειται για μια κοτύλη από την Ρόδο και πάνω της είναι χαραγμένη μια επιγραφή που αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα γραφής στο ελληνικό αλφάβητο με χρονολόγηση στα 725 π.Χ.. Η τριών στίχων συμποσιακού χαρακτήρα επιγραφή του «κυπέλλου του Νέστορος, το οποίο σήμερα φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ίσκια, αναφέρει: «Είμαι το καλόπιοτο ποτήρι του Νέστορος όποιος πιεί από τούτο το ποτήρι αμέσως θα τον καταλάβει ο πόθος της καλλιστέφανης Αφροδίτης». (εικ.5α,β)
Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Plos One και όπως προέκυψε από την ανάλυση ο Τάφος 168- δεν περιέχει τα οστά ενός μόνο νεαρού ατόμου όπως πιστευόταν έως τώρα, αλλά τουλάχιστον τριών και μάλιστα ενηλίκων ανθρώπων όπως και οστά ζώων. Οι προηγούμενες έρευνες είχαν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι τα οστά στον τάφο ανήκαν σε μόνο άτομο, πιθανότατα ένα παιδί δέκα έως 14 ετών. Αλλά το ερώτημα «ποιός είναι θαμμένος μαζί με το Κύπελλο του Νέστορα;», αποκτά πλέον νέα διάσταση μετά την ανακάλυψη ότι τα απομεινάρια περισσότερων ενηλίκων ανθρώπων βρίσκονται εκεί.
Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύτηκε, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά ενδελεχή μικροσκοπική και μακροσκοπική ανάλυση στη μορφολογία και στους ιστούς των 195 αποτεφρωμένων οστών του τάφου. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα 130 ανήκουν σε ανθρώπους και τουλάχιστον 45 σε ζώα όπως κατσίκες και σκύλους. Τα ανθρώπινα οστά εμφανίζουν μορφολογικές και ιστολογικές διαφορές που δείχνουν ότι ανήκουν σε τουλάχιστον τρία ενήλικα άτομα διαφορετικών ηλικιών. Περισσότερα από 50 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, ο «Τάφος του Κυπέλλου του Νέστορα», θεωρούμενος ευρέως ένα από τα σημαντικά ευρήματα της Προ-Κλασσικής Μεσογειακής Αρχαιολογίας, γίνεται ξανά είδηση. Η έρευνά ξαναγράφει την ιστορία και την προηγούμενη αρχαιολογική ερμηνεία του Τάφου 168, ρίχνοντας νέο φως στις ταφικές πρακτικές, τον πολιτισμό και την κοινωνία των Ελλήνων αποίκων στην αρχαία Δυτική Μεσόγειο, υποστηρίζουν σε δηλώσεις τους οι Ιταλοί ερευνητές. Τα ευρήματα εγείρουν πάντως ακόμη περισσότερα ερωτήματα γύρω από τον μυστηριώδη τάφο. Μέχρι στιγμής δεν έχει καταστεί δυνατό να εξαχθούν περισσότερες λεπτομέρειες για τους ανθρώπους στον τάφο και γιατί τοποθετήθηκαν εκεί μαζί με το κύπελλο. Αναφορικά με τα ζώα, εικάζεται ότι αποτελούσαν συντροφιά για τους νεκρούς. (εικ.6).
Στο ερώτημα των αρχαιολόγων που επί χρόνια αναρωτιούνταν πώς γίνεται ένα τέτοιο κύπελλο με μια τέτοια επιγραφή να βρίσκεται στον τάφο ενός παιδιού 14 ετών ίσως να δίδεται απάντηση μετά από εξήντα χρόνια ερευνών ή ίσως με την νέα μελέτη να αυξάνονται τα ερωτήματα για ένα νέο αίνιγμα της αρχαιολογίας της Μεγάλης Ελλάδας.
ΠΗΓΗ PLOS
